دانشنامه جامع مجازی ویکی مهدویت

مهدویت به‌عنوان یکی از نقاط مشترک بین شیعه و اهل سنت مطرح است و یکی از این اشتراکات، مسئله بیعت با امام می‌باشد. اهل سنت، همانند شیعه، بیعت با امام را در مکانی مقدس، یعنی بین رکن و مقام، مورد تأکید قرار داده‌اند.بِیعَت‌، شیوه‌ای‌ رایج‌ در فرهنگ‌ اسلامی‌ برای‌ پیمان‌ بستن‌ مردم‌ با حاكمان‌ كه‌ برپایۀ آن‌ به‌ وفاداری‌ گردن‌ می‌نهند. بیشتر بیعتها در عصر پیامبرa و خلفا از طریق‌ دست‌ دادن‌ با حاكم‌ صورت‌ می‌گرفته‌ است‌. البته‌ بیعت‌ حضوری‌ بدون‌ دست‌ دادن‌ و بیعت‌ غیرحضوری‌ با نمایندۀ حاكم‌، یا با فرستادن‌ نامه‌ نیز شناخته‌ بوده‌ است‌. این‌ شیوه‌ در سده‌های‌ متمادی‌ از تاریخ‌ اسلام‌، از جانب‌ عموم‌ مردم‌ برای‌ مشروعیت‌ داشتن‌ حاكم‌ در اعمال‌ حاكمیت‌، ضروری‌ دانسته‌ می‌شده‌ است‌. ا ظهور امام مهدی، پذیرش امامت امام مهدی با مسئله بیعت صورت می گیرد. ...

دو تعریف برای آن شده است:مفهوم مهدی نوعی دو کاربرد دارد:شیعه و برخی از اهل تسنن به مهدویت شخصی(تعریف مشهور) معتقدند. کاربرد اول مهدویت نوعی، متداول بین برخی از اهل سنت است و کاربرد دوم آن نیز رایج بین بعضی از صوفیه و عرفا می‌باشد. برخی گفته‌اند: این گروه از صوفیه، خود دو دسته‌اند:قول حق در مسئله، اعتقاد به مهدی شخصی(بنا به تعریف مشهور) است و اعتقاد به مهدی شخصی موعود(: گونه اول از مهدی شخصی بنا بر قول غیر مشهور) و مهدی نوعی(طبق هر دو کاربرد)، با اشکال مواجه است. برخی منابع، در ردّ مهدویت نوعیه(کاربرد اول آن) سه اشکال مطرح کرده‌اند:یرا غرض از قیام مهدی، پر کردن جهان از عدل و داد است ولی نوعی بودن مهدی، جهان را از ظلم و ستم پر خواهد کرد؛ زیرا هر قدرتمند دروغ‌گویی می‌تواند این جامه را در بر کرده و ادعا کند که من مهدی هستم و به نام اقامه عدل، به ...

کتاب «قرب الاسناد»، نوشتۀ‌ عبدالله بن جعفر حمیری(م نیمه دوم قرن سوم)، یکی از آثاری است که با هدف نقل روایات نزدیک به معصوم و به شیوه قرب الاسناد نویسی، به تحریر در آمده است. این اثر برخی روایات مهدوی را در خود جای داده است.از مجموع روایات برجای مانده کتاب قرب الاسناد، سیزده روایت با تنوع موضوعی در عرصه مهدویت وجود دارد. حمیری این روایات را معمولا از مشایخ ثقه کوفه، قم و بغداد نقل کرده است که تعامل این محدث را با حوزه های حدیثی نشان می دهد. محتوای روایات وی، گرچه در منابع هم عصر و پسین تا قرن 5 کمتر گزارش شده است؛ بیش‌تر آن‌ها با هسته اصلی آموزه مهدویت و مکتب فکری شیعه تطابق دارد. تنوع روایات وی، به‌ویژه در نشانه های ظهورو جریان واقفیه از نکات برجسته این اثر است.عبداللّه بن جعفر حمیری»، از محدثان برجسته قم و از اصحاب امام هادی و امام عسکری S ...

علی بن ابراهیم قمی، از محدثان شهیر قم است. تاریخ ولادت و وفات وی مشخص نیست؛ اما بی تردید وی در زمان امام حسن عسکریS می‌زیسته و پس از آن حضرت، تا سال 307 زنده بوده است.علی بن ابراهیم مورد ستایش دانشمندان رجال قرارگرفته است. نجاشی(م 450 ق) درباره او می‌گوید: او از افراد مورد وثوق و قابل اعتماد در احادیث می باشد و مذهب و افکار اعتقادی او کاملا صحیح است.طبق گزارش نجاشی و طوسی، برای علی بن ابراهیم بالغ بر ده کتاب ذکرشده است که عبارتند از: کتاب التفسير، كتاب الناسخ و المنسوخ، كتاب قرب الإسناد، كتاب الشرائع، كتاب الحيض، كتاب التوحيد و الشرك، كتاب فضائل أمير المؤمنين، كتاب المغازي، كتاب الأنبياء، رسالة في معنى هشام و يونس، کتاب المشذر، جواب مسائل محمد بن بلال، كتاب المناقب و كتاب إختيار القراءات و رواياته.ز نکات برجسته علمی و عملی علی بن ابراهیم قم ...

در روایات مهدوی برخی از عنوان ها و مفاهیم وجود دارد که با نشانه های ظهور مشترک هستند که حساب این مفاهیم باید از نشانه ها جدا شود.اين كلمه، جمع ملحمه و از ماده لحم گرفته شده است كه معناى اصلى آن، تداخل و درهم بودن است و در لغت به معناى جنگ است. دليل نام‌گذارى جنگ به ملحمه را دو نكته گفته‌اند: يكى اين كه در جنگ، جنگجويان در هم مى‌آميزند و درگير مى‌شوند و ديگر اين كه كشته‌هاى جنگ همچون گوشت افتاده بر روى زمين هستند.جمع كلمه فتنه را فتن گفته‌اند كه به معناى ابتلا و امتحان مى‌آيد. خليل گفته است كه فتنه، همان سوزاندن با آتش است.مراد شيعيان از دو عنوان ملاحم و فتن، احاديثى است كه پيش‌بينى وقايع آينده را پس از حضورظاهرى امامان، در بر دارند؛ وقايعى كه فتنه و آتش را در پى دارند و موجب وقوع جنگ‌هاى آينده و خونريزى‌ها مى‌شوند.ين وقايع، الزاماً ارتباطى به ...

احادیثی از امام علی S و امام صادق S خبر از دو نوع مرگ در آستانه ظهور امام مهدی Q می‌دهند: «موت احمر» و «موت ابیض(مرگ سرخ و مرگ سفید)» مرگ سرخ به معنای جنگ و خونریزی و مرگ سفید به معنای بیماری طاعون است. این روایات گویای سختی‌ها و مصیبت‌هایی هستند که قبل از ظهور امام مهدی Q به وقوع خواهد پیوست و در ذیل مورد بررسی قرار می گیرند:چندین گونه روایت در این باره وجود دارند:أَخْبَرَنَا عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ قَالَ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَسَّانَ الرَّازِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ الْكُوفِيِّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْأَعْلَمِ الْأَزْدِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ S بَيْنَ‌يَدَيِ الْقَائِمِ مَوْتٌ أَحْمَرُ وَ مَوْتٌ أَبْيَض ...

پیشوای دوم جهان تشیع که نخستین میوه پیوند فرخنده امام علیS با دختر گرامی پیامبر اسلامa بود در نیمه ماه رمضان سال سوم هجرت در شهر مدینه دیده به جهان گشود.حسن بن علی از دوران جد بزگوارش چند سال بیشتر درک نکرد. زیرا او تقریبا هفت سال بیشتر نداشت که پیامبر اسلام بدرود زندگی گفت. پس از درگذشت پیامیرa تقریبا 30 سال در کنار پدرش امیر مومنانS قرار داشت و پس از شهادت امام علیS در سال 40 هجری به مدت ده سال امامت امت را به عهده داشت و در سال 50 هجری با توطئه معاویه بر اثر مسمومیت در سن 48 سالگی به درجه شهادت رسید و در قبرستان «بقیع» در مدینه مدفون گشت. صر حسن ‌بن علیS، عصر غربت امام و کم‌توجهی به دین و جایگاه ولیّ ‌خداست. روایات بسیار محدود امام مجتبیS نشان از وضعیت فضای فکری و بحران اجتماعی عصری دارد که آغاز تسلط بنی‌امیه و اوج تلاطم و آش ...

از آنجا که یکی از بن مایه های اصلی آموزه مهدویت حدیث است؛ شناخت صحیح آن منابع در فهم آموزه مهدویت از اهمیت بالایی برخوردار است.منابع را میتوان از لحاظ تاریخ نگارش به دو دسته تقسیم کرد. برخی منابع در دوران نزدیک به معصوم تالیف شده است که پژوهشگران برای این دست منابع تا قرن پنجم اهمیت خاصی قائل هستند. برخی منابع هم از قرن پنجم تا دوران معاصر تدوین شده اند که در رتبه دوم قرار دارند.این منابع هر کدام با دو رویکرد اختصاصی و غیر اختصاصی به سامان رسیده اند؛ در رویکر اختصاصی نویسندگان تنها به موضوع مهدویت پرداخته اند اما در رویکرد غیر اختصاصی، احادیث مهدویت کنار سایر احادیث قرار گرفته است.این منابع متعدد و فراوان هستند اما چند اثر شاخص اجمالا معرفی می گردد:اما منابع غیر اختصاصی که روایات مهدوی و غیر مهدوی در آن قرار دارد فراون هستند. ...

اعتقاد به مساله مهدی موعود یکی از مسلمات مذاهب اسلامی است به طوری که علمای اهل سنت آن را متواتر می دانند بر اساس همین اندیشه اصحاب اهل حدیث اهل سنت در مجامع روایی خود به احادیث مهدویت اهتمام داشته اند. روایات اهل سنت در قرون ابتدایی در کنار سایر روایات در منایع حدیثی آنان ذکر شده است. اما در قرون بعدی برخی منابع به صورت اختصاصی روایات مهدوی را جمع آوری کرده اند که مهمترین آن عبارتند از:اما منابع غیر اختصاصی فراونند. از علمای قرن سوم و چهارم می‌توان به دسته‌ای از محدثان اشاره کرد مانند: ...

محمد بن علی شلمغانی که در عصر غیبت صغری در بغداد زندگی می‌کرد. وی از جایگاه ویژه‌ای در نزد نایب سوم(حسین بن روح) برخوردار بود به گونه‌ای که برخی از گزارشات حاکی از آن این که شلمغانی در دوران زندگانی مخفیانه ابن روح، جانشین وی بوده است. شلمغانی پس از مدتی منحرف شد و شروع به انتشار عقایدی در بین شیعیان کرد که فاصله فراوانی از اصول اعتقادی شیعیان دارد. این امر سبب شد که توقیع لعن وی در سال 312 ق در حالی که ابن روح در زندان بود صادر شد. شلمغانی در تاریخ 322 ق به دستور خلیفه عباسی دستگیر و کشته شدحمد بن علی شلمغانی با کنیه ابوجعفر و خوانده شدن وی به لقب شلمغانی به دلیل انتساب او به روستای شلمغان از نواحی واسط است.او در منابع رجالی و حدیثی به «ابن ابی العزاقر» نیز معروف است. ام کلثوم دختر محمد بن عثمان(نایب دوم) از شلمغانی با عنوان «ابوجعفر بن ابی ...