دانشنامه جامع مجازی ویکی مهدویت

در بسيارى از احاديث تصريح شده كه بقاى نظام زمين، در گرو وجود امام ظاهر يا باطن است تنها در يكى از احاديث، كلمه «أو باطن» وجود ندارد. متن اين حديث، در بصائر الدرجات‌ چنين است:حدّثنا محمّد بن عيسى، عن الحسن بن محبوب و الحجّال، عن العلا، عن محمّد بن مسلم، عن أبى جعفر(ع)، قال: لا تَبقَى الأَرضُ بِغَيرِ إمامٍ ظاهرٍ. محمّد بن عيسى، از حسن بن محبوب و حجّال، از علا، از محمّد بن مسلم نقل كرده كه امام باقر(ع) فرمود: «زمين، بدون امام ظاهر، دوام نمى‌آورد» ...

در روایتی درباره صاحب الامر آمده است: الَّذِي يَمْلَأُهَا عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً عَلَى فَتْرَةٍ مِنَ الْأَئِمَّةِ كَمَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ بُعِثَ عَلى‌ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ. كسى كه زمين را از عدالت پر مى‌كند، همان گونه كه از ظلم و ستم پر شده است، پس از فترتی ميان امامان، همان گونه كه پيامبر خدا (ص)پس از فترتی از پيامبران مبعوث شد.بنا براین ضرورت ندارد در هر دوره ای امام باشد و امکان فترت وجود دارد.«فترت»، از فتر گرفته شده و در میان دانشمندان اهل لغت تمامی آنان این واژه را در معنای ضعف و سستییا سکون پس از حدت و آرامش معنا کرده اند. در این روایت به قرینه فترت رسولان مراد عدم ظهور و بروز ائمه معنا شده است. شارحین کافی مانند مرحوم مجلسی مراد از فترت را خفاء و عدم ظهور و بروز ائمه می داند.ما باید دانست که فترت رسل به معنای ...

در ابتدا برای تصویر روشن از بحث به آیات ابتدایی سوره اسراء اشاره می شود:«وَ قَضَيْنَا إِلىَ‌ بَنىِ إِسْرَ ءِيلَ فىِ الْكِتَابِ لَتُفْسِدُنَّ فىِ الْأَرْضِ مَرَّتَينْ‌ِ وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيرًا(4) فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولَئهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَّنَا أُوْلىِ بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجَاسُواْ خِلَلَ الدِّيَارِ وَ كاَنَ وَعْدًا مَّفْعُولًا(5) ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيهِْمْ وَ أَمْدَدْنَاكُم بِأَمْوَالٍ وَ بَنِينَ وَ جَعَلْنَاكُمْ أَكْثرََ نَفِيرًا(6) إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِكمُ‌ْ وَ إِنْ أَسَأْتمُ‌ْ فَلَهَا فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الاَْخِرَةِ لِيَسُُواْ وُجُوهَكُمْ وَ لِيَدْخُلُواْ الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِيُتَبرُِّواْ مَا عَلَوْاْ تَتْبِيرًا(7) عَسىَ‌ رَبُّكمُ‌ْ أَن يَرْحَمَكمُ‌ْ ...

از آنجا که یکی از بن مایه های اصلی آموزه مهدویت حدیث است؛ شناخت صحیح آن منابع در فهم آموزه مهدویت از اهمیت بالایی برخوردار است.منابع را میتوان از لحاظ تاریخ نگارش به دو دسته تقسیم کرد. برخی منابع در دوران نزدیک به معصوم تالیف شده است که پژوهشگران برای این دست منابع تا قرن پنجم اهمیت خاصی قائل هستند. برخی منابع هم از قرن پنجم تا دوران معاصر تدوین شده اند که در رتبه دوم قرار دارند.این منابع هر کدام با دو رویکرد اختصاصی و غیر اختصاصی به سامان رسیده اند؛ در رویکر اختصاصی نویسندگان تنها به موضوع مهدویت پرداخته اند اما در رویکرد غیر اختصاصی، احادیث مهدویت کنار سایر احادیث قرار گرفته است.این منابع متعدد و فراوان هستند اما چند اثر شاخص اجمالا معرفی می گردد:اما منابع غیر اختصاصی که روایات مهدوی و غیر مهدوی در آن قرار دارد فراون هستند. ...

اعتقاد به مساله مهدی موعود یکی از مسلمات مذاهب اسلامی است به طوری که علمای اهل سنت آن را متواتر می دانند بر اساس همین اندیشه اصحاب اهل حدیث اهل سنت در مجامع روایی خود به احادیث مهدویت اهتمام داشته اند. روایات اهل سنت در قرون ابتدایی در کنار سایر روایات در منایع حدیثی آنان ذکر شده است. اما در قرون بعدی برخی منابع به صورت اختصاصی روایات مهدوی را جمع آوری کرده اند که مهمترین آن عبارتند از:اما منابع غیر اختصاصی فراونند. از علمای قرن سوم و چهارم می‌توان به دسته‌ای از محدثان اشاره کرد مانند: ...

نسخه امروزی کتاب صحیح مسلم و صحیح بخاری نسبت به دیگر محدثان اهل سنت، آموزه مهدویت را کمرنگ جلوه داده اند و تنها به اشاراتی اکتفا شده است و به نوعی آنان در این مساله و جزئیات آن سکوت نموده اند.در چرایی و انگیزه این دو محدث از ثبت اخبار مهدويّت، جاى كاوش و پژوهش بسيار دارد كه از مجال اين مقال خارج است؛ تنها به دو اشاره‌ى كوتاه، بسنده مى‌شود: نمونه‌ى برجسته‌اى از اين برخورد زورمدارانه با مباحث اعتقادى، داستان چند سال زندان احمد بن حنبل، و شكنجه‌ى او با تازيانه، به روزگار حكومت مأمون، معتصم و واثق عبّاسى، بر سر موضوع «خلقت و حدوث كلام اللّه» مى‌باشد محمّد بن شاذل نيشابورى میگويد: از بخارى در مورد «خلق قرآن» پرسيدم؛ گفت: فرزندم، اين پرسش شومى است. من شاهد بودم كه از اين مسأله، چه بر سر احمد بن حنبل آمد! پس با خودم عهد و قرار بسته‌ام كه در اين موض ...

وهابیت مانند قاطبه اهل سنت مسئله مهدویت را پذیرفته اند و حتی افرادی مانند ابن تیمیه که به موضوع مهدویت اعتقاد دارد توسط گروهی افراطی اهل سنت مورد طعن قرار گرفته است. در دوران معاصر وهابيانى هم‌چون بن‌باز، مفتى اعظم آنان در عصر حاضر، در مجله الجامعة الاسلاميه، محمد ناصرالدين البانى، حديث‌شناس مشهور معاصر، در تخريج احاديث فضائل الشام و دمشق و در سلسلة الاحاديث الصحيحه، عبدالمحسن عباد، نايب رئيس دانشگاه اسلامى مدينه، در الرد على من كذب بالاحاديث الصحيحة الواردة فى المهدى، عبدالعليم عبدالعظيم بستوى در كتاب مهم ‌المهدى المنتظر فى ضوء الاحاديث و الآثار الصحيحه، روایات مهدوی را ذکر کرده و آنان را پذیرفه اند.هدی درنزد این گروه هم نام پیامبر است و از فرزندان حضرت زهرا، به عنوان یکی از علائم اخرالزمان به حساب می آیدو دنیا به پایان نمی پذیرد تا اینکه او ...

با استفاده از آيات و روايات مى‌توان وجود امام مهدى(عج) را ثابت كرد:بدون شك، از نظر جامعه اسلامى كليه مفاهيم و اعتقادات اصيل اسلامى ريشه در كلام الهى دارد و اساس عقيده به ظهور امام زمان(عج) در كتاب خدا وجود دارد و اين كتاب بزرگ آسمانى فرارسيدن آن روز مبارك و فرخنده را به تمام پيروان بشارت داده است.آيات متعددى در شأن امام مهدى(عج) هست كه امامان معصوم(علیهم السلام)، تفسير، تأويل و تطبيق اين آيات را بر وجود مقدس امام زمان(عج) و حكومت جهانى آن عدالت‌گستر بيان نموده‌اند كه در ذيل براى نمونه به پاره‌اى از اين آيات اشاره مى‌شود: امام باقر(ع) در مورد عِبادِيَ الصَّالِحُونَ؛ فرموده‌اند: قائم و اصحاب وى مى‌باشند. امام صادق(ع) فرموده است كه اين آيه درباره حضرت قائم و اصحاب وى به شمار مى‌رود. در روایتی از امام باقر آمده است: بدرستى كه اين آيه مخصوص است ...

برخى بر اين گمان‌اند كه طرح و بررسى موضوع مهدويت در اين زمان امرى بى‌فايده است، زيرا اين موضوع مربوط به آينده بشريت است و آينده و اتفاقات آن امرى است مجمل و مبهم، امّا آنچه وظيفه ماست اينكه به تكاليف خود در عصر و زمان خود عمل كنيم؛ زيرا هرعصر و زمانى مقتضيات خود را مى‌طلبد ....بحث از مهدويت در اين عصر و زمان آثار و فوايدى دارد كه به برخى از آنها اشاره مى‌كنيم: ...

اساس دانش مهدویت متکی بر حدیث است؛ اما برخی منابع با مشکلاتی روبرو هستند که به اعتبار این منابع خدشه وارد می کند که پذیرش روایات این آثار، مبتنی بر تائید آیات و روایات هم خانواده می باشد. برخی از این آثار عبارتند از:ین کتاب، اثر نعیم بن حماد خزاعی مروزی(م 228 ق) از محدثان اهل سنت است که به طور گسترده، به منابع شیعه راه یافته و از طریق آثاری مانند «التشریف بالمنن فی تعریف الفتن»، مشهور به «الملاحم و الفتن» ابن طاووس در کتاب‌های امامیه به آن استناد و استدلال می‌شود. این کتاب مانند دیگرکتاب‌ها که در موضوع ملاحم و فتن نوشته شده‌اند، به مهدویت اختصاص ندارد، بلکه درباره رویدادهای آینده جهان اسلام تا قیامت سخن می‌گوید و بخشی از آن به امام مهدی(عج) و نشانه‌های ظهور ایشان اختصاص دارد. برخی از ابواب الفتن عبارتند از: سفیانی، نام، نسب و جنگ‌ها و فرورفتن ...