دانشنامه جامع مجازی ویکی مهدویت

یکی از برجسته‌ترین منابع روایی معاصر که حدود هفتاد سال نقش ویژه‌ای در مباحث مهدویت و مهدویت‌نگاری داشته، کتاب گران‌سنگ منتخب الأثر فی الامام الثانی عشر(عج) نوشتۀ آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره) است. این نوشته افزون بر اینکه کتابی اطمینان‌بخش برای نقل روایات مهدویت می‌باشد، منبعی ارزشمند برای برخی از تحلیل‌ها و بحث‌های روایی مهدویت و مهدویت‌نگاری‌های پس از خود به شمار می‌آید. نگارندۀ اثر با توانمندی علمی بالا و با روشی مناسب به گزینش روایات از منابع فریقین مبادرت کرده و آن را به سبکی قابل استفاده برای همگان به‌ویژه اندیشوران سامان داده است.ر این کتاب نویسنده به قصد گردآوری روایات مربوط به امام عصر(عج)، روایات پرشماری دربارۀ بشارت پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت طاهرین(علیهم السلام) به آمدن منجی آخر الزمان که از نسل پیامبر اسلام(ص) است را با دقت ...

تمام خیرات و برکات وجود در نظام هستی، اعم از برکات مادی و معنوی، به وساطت آن ذوات مقدس افاضه می‌شود، خداوند آفرینش نظام را با آنان آغاز کرد و با آنان ختم می‌کند، به وسیله آن‌ها باران نازل می‌کند و به وسیله آن‌ها آسمان را نگاه می‌دارد؛ «بِكُمْ فَتَحَ اللهُ وَ بِكُمْ يَخْتِمُ و بِكُمْ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وِ بِكُمْ يُمْسِكُ السُّمآءَ اَنْ تَقَعَ عَلَي الاَرْضِ اِلّا بِاِذْنِهِ و اگر خیری تصور شود، آن‌ها اصل، فرع، معدن، جایگاه و منتهای آن هستند؛ «إِنْ ذُكِرَ الْخَيْرُ كُنْتُمْ أَوَّلَهُ وَ أَصْلَهُ وَ فَرْعَهُ وَ مَعْدِنَهُ وَ مَأْوَاهُ وَ مُنْتَهَاه». ولایت خداوند با ولایت امام در هستی جریان پیدا خواهد کرد؛ بر همین اساس برای قرار گرفتن در ولایت حق تعالی و بهره‌مندی از آثار نورانیت و هدایتی آن، لازم است انسان در بستر ولایت امام حرکت نماید.ال به چ ...

احادیث نشانه‌های ظهور بخش درخور توجهی از روایات مربوط به امام مهدی(عج) را به خود اختصاص داده‌اند. دربارۀ این حجم گسترده از روایات همچنان ابهامات، پرسش‌ها و دشواری‌های بسیاری وجود دارد که حل آن نیازمند تأملات و ژرف‌نگری‌های بیشتری است. در میان یکی از آنها کارکردهای نشانه‌های ظهور است.مده‌ترین تکیه‌گاه مؤمنان برای عبور از دشواری‌های دوران غیبت، باید بیّنات، هدایت‌ها و معیارهای دینی باشد. به عنوان نمونه، توجه به قدر و اندازۀ وجودی انسان و افق‌های بلند پیش رویش و جایگاهی که امام در نظام آفرینش دارد و اضطراری که آدمی به امام برای به فعلیت رساندن توانمندی‌هایش دارد، او را از غفلت از امام می‌رهاند و عطش نیاز به او را در دل آدمی می‌کارد و او را هر لحظه و آن، منتظر و چشم‌به‌راه امام می‌گرداند. آموزه‌هایی از این دست درمان درد غفلت از امام و آرمان‌های ا ...

کتاب المحاسن نوشتۀ‌ احمد بن محمد بن خالد برقی از محدثان شهیر شیعه در قرن سوم هجری یکی از آثاری است که روایات مهدوی را در خود جای داده است. بررسی آموزۀ مهدویت در دو ساحت سند شناسی و محتوایی روایات می‌تواند به معرفی مهدویت و شناخت این کتاب کمک کند.احمد بن محمد بن خالد یکی از محدثان شهیر شیعه در قرن سوم هجری است. وفات وی را بین سال‌های 274-۲۸۰ ق ذکر کرده‌اند وثاقت او بین دانشمندان رجال مانند نجاشی، طوسی و ابن الغضائری مورد تأیید است. با این وصف همگان نقل روایات از ضعفا و اعتماد به مرسلات را دربارۀ او تذکر داده‌اند.ر بین آثار برقی کتاب المحاسن معروف‌ترین کتاب اوست. المحاسن کتاب بسیار بزرگ و عظیمی بوده است که به‌‌عنوان یکی از جوامع حدیثی به شمار می‌رفته است. برخی کتاب المحاسن را مشتمل بر نود الی صد کتاب دانسته‌اند. این اثر علاوه بر جامعیت کم‌نظیر ...

احمد بن محمد بن خالد برقی(274-۲۸۰) فقیه، محدث بنام امامیه است. او دوران امام رضا، امام جواد و امام هادی را درک کرده است. از وی بالغ بر 20 روایت مهدوی نقل شده است.احمد بن محمد بن خالد یکی از محدثان شهیر شیعه در قرن سوم هجری است. خاندان برقی اصالتی کوفی داشته که بعد از واقعۀ زید بن علی بن حسین به ایران در منطقه‌ای به نام بَرَقه یا برق رود از نواحی قم ساکن شدند. مشهورترین افراد این خاندان احمد بن محمد خالد و پدر وی محمد بن خالد است.زارشی دربارۀ تاریخ ولادت احمد بن محمد وجود ندارد. برخی از پژوهشگران احتمال داده اند وی قبل از سال 200 ق، حدود سال ۱۸۶ ق. به دنیا آمده باشد. شیخ طوسی برقی را از اصحاب امام رضا(ع) می‌داند‌. با توجه به شهادت امام رضا(ع) در سال ۲۰۳ ق می‌توان نقل روایت او را در دوران جوانی از امام رضا(ع) پذیرفت. همچنین احمد بن محمد عیسی رئ ...

پس از رحلت رسول‌خدا(ص) طرح آموزه‌های مهدویت، از سوی اهل بیت ادامه یافت. طرح آموزه‌های مهدوی از سوی ائمه با اهداف تازه‌ای نیز همراه شد تا پاسخی به نیازهای فکری و روحی شیعه در عصر حضور ائمه(علیهم السلام) و در عصر غیبت ایشان باشد.این نوشتار، مروری بر روایات وارده در بحث مهدویت در کلام امام حسین است و تلاش می‌کند محورهای مورد توجه و تأکید در این آموزش‌ها مشخص گردد.سومين امام معصوم، در سوم (يا چهارم) شعبان سال چهارم هجرى در شهر مدينه ديده به جهان گشود. او دومين ثمره پيوند فرخنده على(ع) و حضرت فاطمه دختر پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) بود. حسين بن على(ع) در دوران عمر خود به شجاعت و آزادگى و ايستادگى در برابر ظلم و ستم شهرت داشت.سين بن على(ع) مدت شش سال از دوران كودكى خود را در زمان جدّ بزرگوار خود سپرى كرد و پس از رحلت آن حضرت، مدت سى سال در كنار ...

محرم و مهدویت، پیوندی عمیق با هم دارند. حضرت مهدی(عج) یـگانه مـنتقم مظلومان عالَم، منتظِر است تا روزی به ندای «هَل مِن ناصِرٍ یَنصُرُنِی» امام حسین(ع) لبیک گوید و انتقام خون پاک سیدالشهداء(ع) و یاران باوفایش را از ستمگران عالم بگیرد. هدف امام حسین(ع) از مبارزه با مـستکبران و طـواغیت عـصرش این بود تا دین اسـلام را احـیاء و مـردم را از جهل فرهنگی و نادانی سیاسی نجات بخشد و عدالت اجتماعی را در جامعه اسلامی برقرار نماید. حضرت مهدی(عج) نیز با ستمگران، مشرکان و مستکبران جـهان مـبارزه خـواهد کرد تا احکام الهی و سنّت جدش رسول الله(ص) را احـیاء و زمـینه را برای تحقق عدالت اجتماعی در سرتاسر گیتی به معنای واقعی کلمه فراهم نماید.محرم»، روز مظلومیت امام حسین(ع) و اصحاب وفادار اوسـت، و «مـهدویت»، یـادآور غُربت امام مهدی(عج) در عصر غیبت است. تنهایی آن دو ام ...

قادیانیه یکی از فرقه های مبتدعه که میرزا غلام احمد قادیانی آن را بنیان نهاد. او در پنجاه سالگی با استفاده از توجیه و تفسیر بعض احادیث ادعای مهدویت نمود و خود را مظهر رجعت عیسی دانست.پیروان این فرقه تازه را قادیانی و بطوریکه خودشان می نویسند احمدی نام دارند .«قاديانيه»، نام فرقه‌اي منسوب به «ميرزا غلام احمد قادياني» است. وي در روز جمعه، سيزده فوريه 1835م. برابر با چهارده شوال 1250ق. در روستاي قاديان در پنجاه و هفت ميلي شمال لاهور متولد شد. خانوادۀ وي از خاندان موجّه ايالت پنجاب و از بازماندگان عموي امير تيمور گوركاني بودند. او قرائت قرآن و چند كتاب فارسي و صرف و نحو عربي را در نوجواني آموخت و در هجده سالگي كتاب‌هايي در زمينه نحو، منطق، حكمت و چند كتاب درباره فن طبابت مطالعه كرد ز کودکی حالت تفکر و ریاصت داشت و به ادعای خودش صاحب الهامات بود. ب ...

یکی از مناطقی که در جغرافیای ظهور امام مهدی(عج) از آن در روایات یاد شده، منطقه «ارمینیه» است که با توجه به روایات، بر تحولات آخرالزمان، نقش مهم و تاثیر گذاری خواهد داشت. گفتنی است روایاتی که در مورد ارمینیا در منابع حدیثی وارد شده اند، « از لحاظ سندی و دلالی قابل دفاع نیستند؛ ولی با توجه به کثرت روایات، می توان برای این منطقه جغرافیایی نقش و جایگاه مهمی در تحولات آخرالزمانی قائل شد ؛هر چند نمی توان از جزئیات این وقایع دفاع کرد.ین منطقه با وسعتی حدود 30 هزار کیلومترمربع در شمال غرب فلات ایران در منطقة قفقاز جنوبی، میان دریای سیاه و خزر و در مرز آسیا و اروپا قرار دارد. این سرزمین، امروزه دارای حدود جغرافیایی مشخصی است؛ اما در متون جغرافیایی و تاریخی متقدم، به گونه‌ای متفاوت معرفی شده است. سرزمین کنونی ارمنیه (ارمنستان)، مناطق گرجستان در شمال، خ ...

«رمضان»، نام نهمین ماه قمری است که از جایگاه والایی برخوردار است. نزول قرآن، وجوب روزه داری، توبه و انابه به درگاه پرودگار در این ماه، از امتیازات ویژه ماه رمضان است. در باب مهدویت می‌توان با رویکردهای متعدد به این ماه نگریست. امام زمان(عج) صاحب شب قدر است؛ با اومی‌توان ارتباط قلبی برقرار کرد و برخی از اتفاقات ظهور در این ماه رقم خواهد خورد.«رَمَضان» در لغت به معنای «شدت گرمای خورشید» است. ولی در منابع روایی، رمضان از اسمای خداوند شمرده شده است. ماه رمضان، نهمین ماه قمری است که روزه گرفتن در آن بر عموم مسلمانان واجب است. قرآن کریم و برخی از کتاب‌های آسمانی، همچون صحف، انجیل و تورات و زبور در این ماه بر پیامبران نازل شده‌اند. واژه رمضان یک بار در قرآن ذکر شده و تنها ماهی است که نامش در قرآن آمده استکی از شگفتی‌های آفرینشِ حق‌تعالی، قرار دادن ش ...

مهدویت از عناصر اصلی آموزه امامت است وآسیب شناسی در حوزه مهدویت دفاع از آموزه امامت است که از اصول و ریشه های اعتقادی یک مسلمان می باشد؛ تاویل گرایی بدون ضابطه در فرقه های انحرافی در موضوع مهدویت از جمله آسیب هایی است که ضرورت تبیین آن و راههای مقابله با آن محسوس است.«تأویل» از ماده «أ-و-ل» و در باب تفعیل است و ماده «أول» به معنای «رجوع» و «بازگشت» است. بنابراین «تأویل» به معنای ارجاع دادن، برگرداندن و عاقبت چیزی است و زمانی كه تأویل به کلام اضافه شود مقصود، عاقبت و نتیجه کلام و چیزی است که کلام به آن باز می‌گردد. تأویل در آثار لغت شناسان در مورد کلامی به کار می رود که دارای معانی مختلفی است ؛ و بیانی غیر از الفاظ کلام (به صورت قرینه منفصل بیرونی) بر آن وارد شده باشد أویل نقل ظاهر لفظ از معنای اصلی به معنایی دیگر است و آن نقل محتاج دلیل است؛ ...

بو جعفر محمّد بن حسن بن عليّ بن ابراهيم بن مهزيار گويد: از پدرم شنيدم كه مى‌گفت: از جدّم عليّ بن ابراهيم مهزيار شنيدم كه مى‌گفت: در بسترم خوابيده بودم و در خواب ديدم كه گوينده‌اى به من مى‌گويد: به حجّ برو كه صاحب الزّمان را خواهى ديد. علىّ بن ابراهيم گويد: من خوشحال و خندان از خواب بيدار شدم و در نماز بودم تا آنكه سپيده صبح دميد و از نماز فارغ شدم و از خانه در جستجوى كاروان حاجيان بيرون آمدم و گروهى را ديدم كه مى‌خواهند به حجّ بروند و به نزد اوّلين آنها شتافتم و چنين بود تا آنكه بيرون رفتند و من در اين سفر مى‌خواستم به كوفه بروم و چون به آنجا رسيدم از مركب خود پياده شدم و متاع خود را به برادران مورد اعتمادم سپردم و رفتم تا از آل ابو محمّد( عليه السّلام) جويا شوم و جستجو كردم امّا هيچ اثر و خبرى نشنيدم و با اوّلين گروه خارج شدم و در اين سفر مى ...

در خطبه شریف غدیر به امام زمان(عج) توجه خاصی شده است و پیامبر اکرم(ص) در سه فراز خطبه به وجود مبارک آن حضرت اشاره فرموده‌اند. در فراز اول می‌فرمایند: «مَعَاشِرَ النَّاسِ آمَنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی اُنزِلَ مَعَهُ مِن قَبلِ ان نَطمِسَ وُجُوهاً فَنَّرُدُّها عَلی ادبارِها … مَعاشِرَ النّاسِ، النُّورُ مِنَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ مَسلوکٌ فِی ثُمَّ فی عَلیِّ بنِ ابی طالِبٍ، ثُمَّ فِی النَّسلِ مِنهُ اِلَی القائِمِ المَهدِیِّ، الَّذِی یَاخُذُ بِحَقِّ اللهِ وَ بَکُلِّ حَقِّ هُوَ لَنَا.» در این قسمت از روایت، پیامبر(ص) به صراحت جریان نور را علاوه بر خود، در امیرالمؤمنین(ع) و امامان از نسل ایشان تا مهدی موعود(عج) جاری و ساری می‌دانند و آن بزرگوار را گیرنده تمام حق الله و حق اهل‌بیت (علیهم‌السلام) که به آن‌ها ظلم شده است، معرفی می‌کنند.ر ...

ابن ابى حاتم رازی از مفسران اهل سنت است. «تفسيرالقرآن العظيم» معروف به تفسير ابن ابى‌حاتم از آثار معروف وی شمرده شده است. وی در ذیل 16 آیه درباره اتفاقات عصر مانند ظهور امام مهدی، نزول عیسی، غلبه اسلام بر سایر ادیان، سخن گفته است.عبدالرحمن بن محمد بن ادريس بن منذر تميمى حنظلى رازى مشهور به ابن ابى حاتم، متولد 240ق و مفسر، متكلم، فقيه و محدث بنام اسلامى، در رى زاده شد و سال‌هاى نخستين زندگي اش در همين شهر گذراند.او از پدر خود ابوحاتم و ابوزرعه رازى دانش و حديث آموخت و نيز از فضل بن شاذان نيشابورى قرائت قرآن فرا گرفت. سپس خود به طلب علم رهسپار شام و مصر گرديد و هفت ماه در مصر اقامت گزيد و از عالمان و فقيهان و محدثان آن ديار فقه و حديث آموخت. آنگاه در 264ق عازم اصفهان شد.رچه مذهب فقهى و كلامى وى آشكارا ياد نشده، عبّادى او را از فقيهان شافعى دانس ...

مؤلّف اين تفسیر، محمد بن مسعود عيّاشى سمرقندى يكى از دانشمندان برجسته و مورد اعتماد شيعه در اواخر قرن سوم و اوايل قرن چهارم است. ایشان در حوزه مهدویت مطالب زیادی آورده است او در ذیل قریب به 40 آیه قرآن، به بسیاری از موضوعات مهدویت از کلام ائمه اطهار(علیهم السلام) پرداخته است.محمد بن مسعود بن محمد بن عياشى سمرقندى كوفى، كنيه‌اش ابوالنضر و معروف به «عياشى»، از اعيان علما و از اكابر فقهاى شيعه است. وی در علوم متعدد مانند فقه، ادب، حديث و تفسير تبحر فراوان داشته است.ياشى در آغاز با توجه به محيط نشو و نماى خود كه حدود سمرقند و بخارا بوده و اكثر ساكنان آن ديار از فقه اهل سنت پيروى مى‌كردند، پيرو مكتب فقهى اهل سنت بود؛ ولى در اثر مطالعه و ممارست در كتاب‌هاى شيعه، توفيق نصيب او گرديد و مكتب پر فيض فقه جعفرى را پذيرفت و تمامى تَركه پدر را كه بالغ بر س ...

«احمد بن محمد بن سعید»، معروف به «ابن عقده» در عصر خود، به عنوان یکی از بزرگان علم حدیث در شهر کوفه شناخته می‌شده؛ که به دلیل هم‌زمانی بخش عمده‌ای از دوران حیات وی با روزگار غیبت صغرا، حجم گسترد‌ه‌ای از روایات او به تبیین مسائل مربوط به آموزه مهدویت اختصاص یافته است؛ به گونه‌ای که وی مقام اول روایات نعمانی در کتاب الغیبة را بر عهده دارد. همچنین روایاتی از وی در بطلان اعتقادات فرقه‌های انحرافی همچون اسماعیلیه و واقفه و رد ادعای مهدویت برخی از امامان زیدیه نقل شده است.احمد بن‌ محمد بن‌ سعيد بن عبد الرحمن»، با القاب «سبیعی»، «همدانی» و «کوفی» و با کنیه «ابوالعباس» خوانده شده است . پدر وی - به دلیل مهارت در علم صرف و نحو– به لقب «عقده» معروف بود. از این رو، احمد بیش از هر نام، لقب و کنیه دیگر به «ابن عقده» شهرت یافته بود. ابن عقده در شبانگاه نیمه ...

ر اساس روایات پرشماری که در مورد اوضاع و احوال و سبک زندگی مردم در آخرالزمان به دست ما رسیده اند؛ وضعیت دینی و اخلاقی، اعتقادی مردم با تبلیغات وسیع و گسترده و برنامه ریزی شده دشمنان اسلام روز به روز بدتر و جامعه جهانی با بحران معنویت و اخلاق مواجه خواهد گردید و فاصله گرفتن از معنویات و آموزه های دینی، تمام ابعاد و شئون زندگی آدمیان را تحت الشعاع قرار خواهد داد. یکی از چالش ها و موضوعاتی که دشمنان، با حساسیت و پشتکار عجیبی به آن دامن زده و توجه خود را به آن معطوف کرده اند؛ مسئله حجاب و عفاف بانوان می باشد. طبق پیشگویی اولیای دین، یکی از مهم ترین مظاهر گناه و فساد که در آخرالزمان رونق می گیرد؛ بر بی حجابی و بی حیایی زنان مبتنی می باشد که نیروهای اهریمنی با تمام توان، در نابودی و تزلزل این واجب الهی تلاش می ورزند. از این رو یکی از اقدامات امام ز ...

جامع البیان اثر محمد بن جریر طبری است، این تفسیر با رویکرد روایی بر مبناى مرويات تفسيرى از رسول اكرم(ص) و منقولات صحابه و تابعين، با ذكر سلسله سند كامل هر حديث، تدوين شده است. او در تفسیر خود به سه موضوع از موضوعات مهدویت در ذیل نه آیه پرداخته است .ابوجعفر محمد بن جرير بن يزيد بن كثير بن غالب الطبرى، مولف تفسیر جامع البیان است. ولادت طبرى در آخر سال 224 و يا اول سال 225 هجرى در آمل مازندران بوده است.وفات طبرى همانند تولدش به اختلاف نقل شده است؛ مطابق گفتار اكثر مورخان در روز شنبه 310 هجرى در بغداد بوده است ودر نقل دیگر سال 320 هجری هم گفته شده است. او در خانه خودش به خاك سپرده شد و هنگام مرگ 84 سال داشت در حالیکه هنوز بيشتر موهاى ريش و سرش، سياه بود!بری پس از حضور در پيشگاه استادان زمان در زادگاه خود و شهرهاى مهم و معتبر آن روزگار چون رى و بغ ...

یکی از منابع متقدم شیعی کتاب الامامه و التبصره اثر علی بن الحسین بابویه است. رویکرد این کتاب روایی و مرتبط با مسئله امامت است. مولف در خلال بحث های خود به برخی روایات مهدوی اشاره دارد.كتاب «الامامه و التبصره من الحیره» دراثبات امامت ائمه معصوم، با هدف ارشاد شیعیان و برون رفت آنان از «حیرت» وسرگردانی در دوران غیبت امام عصر توسط علی بن حسین بن بابویه قمی نگارش یافته است.ا آغاز غیبت صغرا، اصطلاحی با عنوان «حیرت» شیوع پیدا کرد. این اصطلاح نشان می‌دهد که جامعه شیعی دردوران غیبت امام، به حیرت و سرگردانی دچارشده اند. از این رو، کتاب‌هایی با همین عنوان برای برطرف شدن شبهات نگارش یافت. سلامة بن محمد بن إسماعيل‌ كتاب الغيبة و كشف الحيرة، عبدالله بن جعفر الحمیری كتاب الغيبة و الحيرة و علی بن حسین بابویه کتاب الامامه و التبصره من الحیره را به نگارش درآو ...

«احمد بن اسحاق اشعری قمی» از بزرگان امامیه و از اصحاب سه تن از ائمه امام جواد، امام هادی و عسکری(علیهم السلام) بود و مدتی نیز در دوران غیبت صغرا زندگی کرد. او که از خواص یاران امام حسن عسکری(ع) بود، پس آگاهی از ولادت امام مهدی(عج) و غیبت طولانی مدت ایشان، با اطلاع رسانی به برخی از شیعیان امامی و رفع تحیر آنان در خصوص جانشین امام عسکری(ع)، آنان را از انحراف مصون داشت.  وی علاوه بر نقش آفرینی در نهاد وکالت، در تبیین جایگاه عثمان بن سعید و فرزندش محمد بن عثمان نقش بسزایی داشت. او در هدایت شیعیان امامی و اثبات بطلان ادعای امامت جعفر بسیار کوشید.احمد بن اسحاق‌ بن عبد الله‌ بن سعد بن مالك بن احوص» (با کنیه ابوعلی) معروف است، از تاریخ، محل ولادت و ادوار نخستین حیات وی اطلاعی در دست نیست. تنها با توجه به این‌که به گفته برقی و شیخ طوسی او از اصحاب اما ...