دانشنامه جامع مجازی ویکی مهدویت

احمد بن محمد بن خالد برقی(274-۲۸۰) فقیه، محدث بنام امامیه است. او دوران امام رضا، امام جواد و امام هادی را درک کرده است. از وی بالغ بر 20 روایت مهدوی نقل شده است.احمد بن محمد بن خالد یکی از محدثان شهیر شیعه در قرن سوم هجری است. خاندان برقی اصالتی کوفی داشته که بعد از واقعۀ زید بن علی بن حسین به ایران در منطقه‌ای به نام بَرَقه یا برق رود از نواحی قم ساکن شدند. مشهورترین افراد این خاندان احمد بن محمد خالد و پدر وی محمد بن خالد است.زارشی دربارۀ تاریخ ولادت احمد بن محمد وجود ندارد. برخی از پژوهشگران احتمال داده اند وی قبل از سال 200 ق، حدود سال ۱۸۶ ق. به دنیا آمده باشد. شیخ طوسی برقی را از اصحاب امام رضا(ع) می‌داند‌. با توجه به شهادت امام رضا(ع) در سال ۲۰۳ ق می‌توان نقل روایت او را در دوران جوانی از امام رضا(ع) پذیرفت. همچنین احمد بن محمد عیسی رئ ...

ابن ابى حاتم رازی از مفسران اهل سنت است. «تفسيرالقرآن العظيم» معروف به تفسير ابن ابى‌حاتم از آثار معروف وی شمرده شده است. وی در ذیل 16 آیه درباره اتفاقات عصر مانند ظهور امام مهدی، نزول عیسی، غلبه اسلام بر سایر ادیان، سخن گفته است.عبدالرحمن بن محمد بن ادريس بن منذر تميمى حنظلى رازى مشهور به ابن ابى حاتم، متولد 240ق و مفسر، متكلم، فقيه و محدث بنام اسلامى، در رى زاده شد و سال‌هاى نخستين زندگي اش در همين شهر گذراند.او از پدر خود ابوحاتم و ابوزرعه رازى دانش و حديث آموخت و نيز از فضل بن شاذان نيشابورى قرائت قرآن فرا گرفت. سپس خود به طلب علم رهسپار شام و مصر گرديد و هفت ماه در مصر اقامت گزيد و از عالمان و فقيهان و محدثان آن ديار فقه و حديث آموخت. آنگاه در 264ق عازم اصفهان شد.رچه مذهب فقهى و كلامى وى آشكارا ياد نشده، عبّادى او را از فقيهان شافعى دانس ...

مؤلّف اين تفسیر، محمد بن مسعود عيّاشى سمرقندى يكى از دانشمندان برجسته و مورد اعتماد شيعه در اواخر قرن سوم و اوايل قرن چهارم است. ایشان در حوزه مهدویت مطالب زیادی آورده است او در ذیل قریب به 40 آیه قرآن، به بسیاری از موضوعات مهدویت از کلام ائمه اطهار(علیهم السلام) پرداخته است.محمد بن مسعود بن محمد بن عياشى سمرقندى كوفى، كنيه‌اش ابوالنضر و معروف به «عياشى»، از اعيان علما و از اكابر فقهاى شيعه است. وی در علوم متعدد مانند فقه، ادب، حديث و تفسير تبحر فراوان داشته است.ياشى در آغاز با توجه به محيط نشو و نماى خود كه حدود سمرقند و بخارا بوده و اكثر ساكنان آن ديار از فقه اهل سنت پيروى مى‌كردند، پيرو مكتب فقهى اهل سنت بود؛ ولى در اثر مطالعه و ممارست در كتاب‌هاى شيعه، توفيق نصيب او گرديد و مكتب پر فيض فقه جعفرى را پذيرفت و تمامى تَركه پدر را كه بالغ بر س ...

«احمد بن محمد بن سعید»، معروف به «ابن عقده» در عصر خود، به عنوان یکی از بزرگان علم حدیث در شهر کوفه شناخته می‌شده؛ که به دلیل هم‌زمانی بخش عمده‌ای از دوران حیات وی با روزگار غیبت صغرا، حجم گسترد‌ه‌ای از روایات او به تبیین مسائل مربوط به آموزه مهدویت اختصاص یافته است؛ به گونه‌ای که وی مقام اول روایات نعمانی در کتاب الغیبة را بر عهده دارد. همچنین روایاتی از وی در بطلان اعتقادات فرقه‌های انحرافی همچون اسماعیلیه و واقفه و رد ادعای مهدویت برخی از امامان زیدیه نقل شده است.احمد بن‌ محمد بن‌ سعيد بن عبد الرحمن»، با القاب «سبیعی»، «همدانی» و «کوفی» و با کنیه «ابوالعباس» خوانده شده است . پدر وی - به دلیل مهارت در علم صرف و نحو– به لقب «عقده» معروف بود. از این رو، احمد بیش از هر نام، لقب و کنیه دیگر به «ابن عقده» شهرت یافته بود. ابن عقده در شبانگاه نیمه ...

«احمد بن اسحاق اشعری قمی» از بزرگان امامیه و از اصحاب سه تن از ائمه امام جواد، امام هادی و عسکری(علیهم السلام) بود و مدتی نیز در دوران غیبت صغرا زندگی کرد. او که از خواص یاران امام حسن عسکری(ع) بود، پس آگاهی از ولادت امام مهدی(عج) و غیبت طولانی مدت ایشان، با اطلاع رسانی به برخی از شیعیان امامی و رفع تحیر آنان در خصوص جانشین امام عسکری(ع)، آنان را از انحراف مصون داشت.  وی علاوه بر نقش آفرینی در نهاد وکالت، در تبیین جایگاه عثمان بن سعید و فرزندش محمد بن عثمان نقش بسزایی داشت. او در هدایت شیعیان امامی و اثبات بطلان ادعای امامت جعفر بسیار کوشید.احمد بن اسحاق‌ بن عبد الله‌ بن سعد بن مالك بن احوص» (با کنیه ابوعلی) معروف است، از تاریخ، محل ولادت و ادوار نخستین حیات وی اطلاعی در دست نیست. تنها با توجه به این‌که به گفته برقی و شیخ طوسی او از اصحاب اما ...

ژوزف الیاش(Joseph Eliash)، محقق و دانشمند یهودی‌تبار در سال 1923 در اورشلیم متولد شد. وی مدرک کارشناسی و کارشناسی‌ارشد خود را از دانشگاه عبری اورشلیم أخذ و پس از آن در سال 1967 مدرک دکتری خود را در رشته مطالعات اسلامی از دانشگاه لندن دریافت کرد. سپس برای ادامه تحصیل به آمریکا عزیمت کرد و با کمک بنیاد مالی فورد، توانست مدرک فوق‌دکتری خود را در مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه کالیفرنیا به اتمام رساند.از فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی او می‌توان به استادیاری دانشگاه اوبرلین، سرپرستی طرح مطالعات یهود و خاورمیانه کالج اوبرلین، ارائه مقالات علمی در همایش های مختلف از جمله کنفرانس بین‌المللی مطالعات یهود در اورشلیم(1976)، کنفرانس بین‌المللی خاورشناسان در پاریس(1973) اشاره کرد.لیاش، به‌دلیل آشنایی و تسلط به زبان عربی، در بیشتر فعالیت‌های علمی خود به‌طور م ...

ابوسهل اسماعیل بن علی نوبختی، یکی از بزرگ‌ترین متکلمان امامیه در دوران غیبت صغرا است. او از اولین مولفانی است که بخش قابل توجهی از فعالیت علمی خود را به تبیین امامت و غیبت امام دوازدهم(عج) اختصاص داد. وی علاوه بر نقش آفرینی در نهاد وکالت، در معرفی آن نهاد و همچنین در تثبیت جایگاه نواب نقش بسزایی داشت. او در هدایت شیعیان و برخورد با فرقه‌های انحرافی، فرقه‌هایی همچون واقفه و مقابله با مدعیان دروغین نیابت؛ مدعیانی همچون حسین بن منصور حلاج تلاشی بسیار کرد.سماعیل بن علی بن اسحاق بن ابی سهل بن نوبخت، که با کنیه ابوسهل و با القاب نوبختی، کاتب و بغدادیخوانده شده است؛ در تاریخ 237 هجری متولد شد. از محل تولد و سال‌های آغازین حیات وی اطلاعی چندان در دست نیست. او با وجود این‌که مدتی از حیات خود را در دوان امامین هادی و عسکری(ع) گذرانده است؛ از ارتباط وی ...

«ملا محمد تقی» معروف به «شهید ثالث»، فرزند ملا محمد ملائکه از مشاهیر علمای شیعه در قرن سیزدهم و سرشناس ترین دانشمند خاندان برغانی است. وی درسال 1172ق، در برغان از قرای قزوین به دنیا آمد و علوم مقدماتی و قسمتی از دروس سطح را نزد پدرش در برغان فرا گرفت. سپس به قزوین رفت و در حوزه علمیه آن شهر به درس و بحث ادامه داد. آن گاه به قصد تکمیل مدارج علمی به شهرهای اصفهان و کربلا و قم سفر کرد و نزد استادان بزرگ آن روز به تحصیل پرداخت. به گفته خود او، در اصفهان بیش تر به فلسفه اشتغال داشته و فلسفه نیز تدریس می کرده است. بزرگ ترین استاد او در فقه، سید علی طباطبایی(متوفای 1231ق) در کربلا بوده است.لا محمد تقی، در حدود سال های 1220 ق، به ایران بازگشت و در تهران ساکن شد و به تدریس و افتا و اقامه نماز جماعت و تصدی امور دینی پرداخت. به دلیل حسن تقریر و بیان شیو ...

یکی از مباحث مربوط به مهدویت که در برخی از روایات به آن پرداخته شده و در طول تاریخ بازتابهای متفاوتی در سطح جامعه داشته است؛ قیام و ظهور فردی به نام «شعیب بن صالح» می باشد. در مورد شخصیت و محل و چگونگی قیام و نوع ارتباط با چهره های معروف قیام، از جمله خراسانی و نقش و جایگاه ایشان درهندسه ظهور، روایات متعددی از منابع اهل سنت به دست ما رسیده است؛ هر چند در مورد قیام ایشان درمنابع شیعه کمتر سخن به میان آمده است و روایات بسیار اندکی وجود دارند.ا توجه به روایاتی که به طور عمده در منابع اهل سنت در مورد شخصیت شعیب بن صالح ذکر شده؛ او یکی از شخصیت های موثر زمان ظهور است که پیش ازحضرت مهدی(عج) به همراه خراسانی قیام می کند و زمینه ساز ظهور حضرت خواهد بود. در این روایات اهل سنت (در مورد مشخصات ظاهری) او را مردی بدون ریش و چهار شانه با چهره ای گندم گون م ...

مادر امام حسن عسکری(ع) از جمله شخصیت‌هایی است که در جریانات دوران زندگی امام دوازدهم(عج) نقش مهم و اساسی داشت. وی در مصون ماندن امام دوازدهم(عج) از گزند خطرات و حفاظت از جان امام نقش بسیار برجسته‌ای داشت. او به درخواست امام حسن عسکری(ع) ، امام مهدی(عج) را همراه خود به مکه برده و سپس آن حضرت(عج) را به مدینه ‌برد. امام حسن عسکری(ع) بعد از خود دو وظیفه بسیار مهم به مادر خود واگذار کردند: اول این که از او به عنوان تنها وصی خود نام بردند و اختیار اموال خود، صدقات و موقوفات را به ایشان سپردند؛ و دوم این‌که او در دوران غیبت صغرا، ملجا و پناه شیعیان بود و شیعیان در مشکلات به وی رجوع می‌کردند. بدون شک واگذاری این وظایف از سوی امام حسن عسکری(ع) به مادر به منظور محافظت از جان امام دوازدهم(عج) از گزند عباسیان بود.رباره نام مادر امام حسن عسکری(ع) ، گزارشه ...