دانشنامه جامع مجازی ویکی مهدویت

«حدیث» به عنوان میراث ارزشمند، پس از آموزه‌های قران کریم مهم‌ترین منبع شناخت معارف اعتقادی ،اخلاقی و احکام شرعی به شمار می رود. یکی از مواردی که به حدیث اعتبار و ارزش می دهد «منبع» آن حدیث است که همواره مورد اهتمام حدیث پژوهان بوده است .«بیان الائمه للوقائع الغریبه و الاسرار العجیبه» که در دوران معاصر توسط شیخ مهدی زین العابدین نگاشته شده است، حاوی روایات و محتوای مهدوی است. این کتاب که مورد استناد برخی از جریان های انحرافی قرار گرفته، با رویکردی خاص به نقل روایاتی پرداخته است. در نوشتار پیش رو ضمن معرفی مولف نکاتی درباره این کتاب ذکر می‌گردد:نچه از خود نوشت وی به دست آمده است، این که، شيخ محمّد مهدی زين العابدين (1340- 1420 ق) ، فرزند علامه شيخ مهدى و نوه آيت‌اللّه شيخ زين العابدين مرندى، از علما و پارسايان معاصر بود. وى در سال 1340 ق، مطابق ...

در سنن ابن ماجة، بر خلاف روایات فراوان دیگر، حديثى از انس بن مالك از پيامبر خدا(ص) نقل شده است كه مهدى را همان عيسى بن مريم معرّفى مى‌ كند. راویان دیگر نیز آن را نقل کرده اند. در این نوشتار به بررسی سندی و دلالی این حدیث پرداخته می‌شود.«حدّثنا يونس بن عبد الأعلى حدّثنا محمّد بن إدريس الشافعى، حدّثنى محمّد بن خالد الجَنَدى، عن أبان بن صالح، عن الحسن، عن أنس بن مالك: أنّ رَسُولَ اللَّه صلى اللّه عليه و آله قال: لا يَزدادُ الأمرُ إلاّ شِدّةً وَ لا الدُّنيا إلاّ إدباراً، وَ لَا النَّاس إلاّ شُحّاً، و لا تَقُوم السَّاعة إلاَّ عَلى‌ شِرارِ النّاس، و لَا المَهديّ إلَّا عِيسَى بن مَريَم؛ پيامبر خدا(ص) فرمودند: كارها سخت‌تر مى‌شوند؛ دنيا پشت مى‌كند؛ مردم بخيل‌تر مى‌شوند و قيامت بر مردمان شرير بر پا می‌شود و مهدى جز عيسى بن مريم نيست».ولین نفر، ابی عبد ...

یکی از جریان های نوظهور حوزه مهدویت جریان موسوم به مدعی یمانی به رهبری فردی به نام احمد اسماعیل بصری است.آنچه از خود نوشت احمد اسماعیل بصری و منابع مرتبط این جریان به دست می آید، آن است که وی در میان طرفداران خود به «احمد الحسن» مشهور گشته؛ درسال 1968م (1349ش) در شهر بصره عراق متولد شده و تحصيلاتش را تا ليسانس و اخذ مدرك مهندسي معمارى ادامه داده است.بق ادعاي وي، در اواخر سال 1999 م (1378 ش) و در 29 سالگي، به امر امام مهدى(عج) ، به نجف هجرت مي‌كند و چنين مي‌پندارد كه روش تدريس در حوزه‌ علميه، داراى خلل علمی است. او ادعا می‌کند طي سال‌هاي حضورش در نجف، با حوزه در تماس بوده؛ اما در آن شهر تحصيل نمي‌كرده است. به زعم یارانش، وي در سال 2002م (1381 ش) و پس از دیدن حضرت مهدی(عج) در رؤیا و خواب‌های متعدد، به اصلاح امور پرداخته است. همچنين پس از مدتي د ...

روفسور «ادوارد گرانویل براون» پسر مالک و رئیس یک کارخانه کشتی سازی اهل نیوکاسل در شمال انگلستان بود. وی هفتم فوریه 1862م (18 بهمن 1245ش)، در دهکده اولی از ایالت گلاسترشایر به دنیا آمد. پدرش، سِربنجامین سی براون می‌خواست پسر نیز چون خود او به شغل مهندسی بپردازد. از این رو، براون در شانزده سالگی مدرسه مشهور ایتون را ترک کرد و به دانشگاه پمبروک کمبریج رفت؛ ولی به جای مهندسی، طب را برگزید و برای گرفتن درجه لیسانس در علوم طبیعی اسم نوشت. توجه براون به فرهنگ و تمدن شرق به واسطه عموی خویش بود که در جنگ میان دولت عثمانی وروسیه تزاری به طرفداری از دولت عثمانی برخاسته و حاضر شده بود در جنگ میان آن‌ها داوطلبانه شرکت کند. به همین دلیل هنگامی که ادوارد براون در دانشگاه کمبریج، پزشکی می‌خواند به آموزش و یادگیری زبان ترکی همت گمارد و چون برای یادگیری زبان ت ...

جوئل ریچاردسوناز جمله شخصیت هایی است که در سال‌های اخیر به موضوع مهدویت و آخرالزمان اسلامی پرداخته و در این زمینه دو کتاب مستقل نگاشته است. وی در عرصه رسانه، به عنوان کارشناس مباحث آخرالزمانی اسلامی نیز حضور فعال داشته است که در این نوشتار بیشتر با وی آشنا می شویم.ام دقیق جوئل ریچاردسون مشخص نیست و چنان‌که خود وی در نامه‌ای سرگشاده در سپتامبر 2006 به رئیس جمهور وقت ایران نوشته؛ این نام مستعار بوده و به دلیل ترس از عکس‌العمل مسلمانان به وی و خانواده‌اش، مجبور شده است اصل و نسب خود را مخفی نگاه دارد. از زندگینامه، تحصیلات و دیگر موارد مرتبط با ریچاردسون اطلاع دقیقی در دسترس نیست. با این‌که بسیاری از اشخاص علمی و حتی رسانه‌ای، اطلاعات زندگی و رزومه علمی و کاری خود را در معرض دیگران قرار می‌دهند؛ او چنین نکرده است. البته گفته شده او پیش از ورود ب ...

علی کورانی عاملی در سال ۱۹۴۴ میلادی در شهر جبل عامل درجنوب لبنان به دنیا آمد. وی به تشویق سید عبدالحسین شرف الدین دروس حوزوی را آغاز کرد و زیر نظر شیخ ابراهیم سلیمان دروس مقدمات را گذراند. در سال ۱۹۵۸ میلادی به نجف هجرت کرد و در دروس محمدتقی فقیه، سید علاء بحر العلوم، شیخ باقر ایروانی و سید محمدباقر حکیم، سید ابوالقاسم خویی و سید محمد صدر حاضر شد. در سال ۱۹۷۴ میلادی به لبنان بازگشت و به تحقیق و تألیف پرداخت. او در فعالیت‌های اجتماعی، همچون ساخت مسجد و بیمارستان نیز فعال بود. پس از انقلاب اسلامی ایران وارد حوزه علمیه قم شد و با حمایت آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی «مرکز معجم فقهی» را تأسیس کرد و با حمایت آیت الله سید علی سیستانی «مرکز المصطفی للدراسات الدینیه» در زمینه عقاید اسلامی را بنا نهاد.لی کورانی، عصر ظهور را مهم‌ترین دلیل هجرت خود به ا ...

««وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى‌ لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بي‌شَيْئاً وَ مَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ»» خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده‌ و كارهاى شايسته كرده‌اند، وعده داده است كه آنان را به يقين در زمين جانشين مى‌گرداند؛ چنان كه كسانى را پيش از آن‌ها جانشين گردانيد و بى‌گمان دينى را كه براى آنان پسنديده است، براى آن‌ها استوار مى‌دارد و [حال] آنان را از پس هراس به آرامش بر مى‌گرداند[آنان] مرا مى‌پرستند و چيزى را شريك من نمى‌گردانند و كسانى كه پس از اين كفر ورزند، نافرمانند.کی از آیاتی ...

کتاب «الغیبه» شیخ طوسی، از تراث گرانسنگ شیعه امامیه بوده و از مصادری قویم و وزین اخذ شده است. ما امروز میراث دار این گنجینه بی بدیل هستیم. گنجینه مذکور به حق از شایسته ترین ذخایر حدیثی به شمار می رود. شیخ طوسی در تدوین این اثر ارزشمند، از عمیق ترین منابع شیعی بهره برده و شالوده آن را سامان داده است.این کتاب، از کهن ترین و برترین کتاب های حدیثی در موضوع مهدویت است که مولف، آن را حدود سال447ق، یعنی حدود سیزده سال قبل از وفاتش به نگارش درآورده است. ایشان به لحاظ دارا بودن منابع دست اول و مصادر متعدد و احاطه بر احادیث، توانسته است مجموعه گران سنگی از ژرف ترین مسایل درباره امامت حضرت حجت(عج) تدوین کند و در گسستن التقاط‌ها و شبهه ها، بنایی استوار و متین سامان دهد.ی در این کتاب از جدیدترین استدلال ها، هم از منظر روایی و هم از لحاظ کلامی در توجیه غیب ...

يكى از موضوعات و مسائلى كه براى شيعيان و پيروان امام زنده غايب مطرح بوده، محلّ سكونت و زندگى ايشان در زمان غیبت کبرا است. عده ای با طرح «جزيره خضراء» در پاسخ به این سئوال سعی کرده و محل زندگی ایشان را جزیره خضراء دانسته اند. عمده دلیل این افراد برای اثبات این موضوع، داستان هایی است که برخی افراد مجهول آن ها را نقل و بعدها نیز نویسندگان مشهوری مانند علامه مجلسی و محدث نوری این داستان را در کتاب‌های خود بیان کرده اند.این داستان بعدها بین علما مورد مناقشه واقع گردید؛تا جایی که عده ای آن را واقعی و عده ای دیگر با ذکر دلایل متعدد آن را افسانه دانستند.این نوشتار با ذکر دلایل موافقان و مخالفان به تبیین مساله پرداخته است.زيره خضراء، به عنوان محلّ سكونت و اقامت صاحب الأمر، از دوره صفويه در ادبيات شيعيان مطرح شده است‌. در بین منابع موجود، نخستین اثری ک ...

«قیام یمانی» که در روایات متعددی از منابع دست اول حدیثی شیعه و اهل‌سنت ذکر شده؛ از نشانه‌های مهم ظهور امام مهدی(عج) است. ظهور مدعیان یمانیت در تاریخ و مقبول افتادن دعوای آنان نزد بسیاری از مسلمانان؛ اصالت این حادثه را می‌نمایاند. با وجود این‌که تعدادی از احادیث، قیام یمانی را از زمره علائم مهم ظهور برشمرده‌اند، حتمی بودن آن اثبات‌پذیر نیست.یمانی»، لقب فردی است که بنا بر روایات، پیش از ظهور امام زمان(عج) قیامو مردم را به سوی امام دعوت می‌کند. اصل وجود یمانی در روایات شیعه اثبات شده است. بر پایه روایتی از امام صادق(ع) در کتاب الکافی قیام یمانی در کنار صیحه آسمانی، خروج سفیانی، قتل نفس زکیه و خسف بیداء، از نشانه‌های قبل از قیام قائم معرفی شده است.اهل سنّت نيز احادیث مربوط به یمانی را با جزئیات بیش‌تری نقل کرده اند که البته با توجه به مبانی شیعه ...

هانری کربن یکی از قوی ترین و مهم ترین مستشرقان است که در مورد اسلام و مذهب تشیع تحقیق و پژوهش کرده است. وی به دلایل متعددی؛ از جمله نگاه هم‌دلانه ای که به مذهب تشیع، و به ویژه موضوع مهدویت داشته؛ مورد توجه بسیاری از علمای اسلامی قرار گرفته است. علاقه و دلبستگی شدید او به امامان شیعه و به خصوص امام مهدی(عج) به اندازه ای بود که گویی خود از شیعیان می باشد. علامه طباطبایی در مورد او می فرمودند : «کربن غالبا دعاهای صحیفه ی مهدویه را می خواند و گریه می کرد ... او مرد سلیم النفسی بود».انری کربن در سال 1903 میلادی در شهر پاریس در خانواده ای کاتولیک متولد شد. علاقه شدید او به مطالعات عرفانی موجب شد در ادامه حیات خود به دلیل محدودیت هایی که استادانش برای او در این زمینه ایجاد کرده بودند؛ آیین خود را به پروتستان تغییر دهد. او طی دهه های 1920 و 1930 نزد ...

مؤلف، نام کتاب را «نجم ثاقب در احوال امام غایب(عج) » گذاشته و مطالب آن را ضمن دوازده باب بیان کرده است. اصل کتاب به زبان فارسی است؛ اما شیخ آقابزرگ تهرانی در الذریعه، کتاب را به نام «النجم الثاقب فی احوال الامام الغائب» معرفی می‌کند. این کتاب، با نام «نجم الثاقب» منتشر شده است.کتاب مذکور همان گونه که مرحوم مولف در ابتدای کتاب تصریح می‌کند، بنا به سفارش مرحوم میرزای بزرگ شیرازی (متوفای 1273ش) نگاشته شده ‌است و مرحوم میرزای شیرازی و نیز مرحوم حاج‌آقا میرزا ابوالفضل تهرانی بر آن تعلیقه ای گران‌سنگ دارند.سین بن محمد تقی بن علی محمد النوری الطبرسی در 18 شوال سال 1254 ق در روستای یالو ( یال رود) از توابع شهرستان نور از شهرهای مازندران به دنیا آمده؛ که به همین دلیل به «طبرسی» و«مازندرانی» نیز ملقب گشته است. ایشان در راه بازگشت از سفر کربلا، به سبب م ...

«دین مسیحیت» در پیوستگی تنگاتنگ با سنت های دین پیش از خود است در بستری کاملا یهودی متولد شد و در نهایت با گذر روزگار، در هویت دینی جدید گسترش یافت. تعالیم عیسی گواهی است بر مستغرق شدن او در دین و فرهنگ قوم یهود. مسیحیت تنها دینی است که از دینی دیگر (یهود) بیرون آمد و این از ویژگی ممتاز مسیحیت است. در واقع، مسیحیت مذهبی از مذاهب مختلف یهود می باشد؛ ولی بنا به دلایلی آن را جدا و دین مستقل می‌دانیم.ضرت عیسی تا سی سالگی در شهر ناصره، در ناحیه جلیل، زندگی می‌کرده و به شبانی و نجاری اشتغال داشته است. او در سی سالگی به دست یحیی، تعمید یافت و در دوره‌ای چهل روزه سر به بیابان نهاد تا درباره وظیفه‌ای که بر عهده گرفته است، اندیشه کند وسپس به جلیل آمد؛ مردم را موعظه می‌کرد و می‌گفت : وقت تمام شد و ملکوت خدا نزدیک است. پس توبه کنید و به بشارت انجیل ایمان ...

در مباحث مربوط به دین،« معارف مهدویت» از اهمیت خاصی برخوردار است و به همین لحاظ آسیب هایی نیر متوجه آن می شود. از جمله آسیب‌هایی که فرهنگ مهدویت را تهدید می‌کند؛ مسئله «تطبیق» است. تطبیق اگر طبق معیار ها و ضوابط خاص خود انجام نگردد، آسیب های فراوانی به دنبال خواهد داشت. در این نوشتار با معیارها، و ضوابطی که در تطبیق باید رعایت شوند و همچنین با پیامد ها و آسیب هایی که تطیبق ناصحیح خواهد داشت؛ آشنا می شویم.«تطبیق» بدین معناست که چیزی، چیز دیگری را بپوشاند: «طَبَّقَ السحاب الجَوَّ»؛ ابر، آسمان را پوشانید.» زمانی گفته می‌شود «طابقتُ بین الشیئین»؛ که دو چیز یکسان قرار داده شوند. تطبیق» در مباحث مهدویت، به‌معنای مطابقت دادن نشانه‌های ظهور بر حوادث هر زمان است؛ به این معنا که عده‌ای با خواندن یا شنیدن چند روایت در مورد نشانه‌های ظهور، به تطبیق دادن ...

جواز يا حرمت نام بردن از امام مهدى(عج) با نام خاصّ ايشان، از مباحث كهن و درازدامن در جامعه علمى شيعه است. اختلاف روايات و حتّى تعارض آنها در اين زمینه موجب نظريّه‌هاى متفاوت؛ و چرايى اين حكم و توجيه‌هاى ذكر شده براى آن در طول تاريخ شيعه، سبب اقوال متفاوت عالمان گشته است.در ادامه به اختصار، به بررسى احاديث واقوال عالمان در اين مورد مى‌پردازيم:احاديث ناظر به اين مطلب، در چند گروه مختلف دسته‌بندى مى‌شوند:گروه اوّل از روایات نام بردن از امام مهدى(عج) را به طور كلّى و به گونه مطلق، ممنوع شمرده‌اند؛ از جمله، حديثى است از امام صادق(ع) :«صاحِبُ هذَا الأَمرِ، لا يُسَمّيهِ بِاسمِهِ إلّاكافِر»ٌ؛ صاحب اين امر را جز كافر، به نام نمى‌خواند».روهى ديگر از احاديث، ممنوعيت بردن نام خاصّ امام مهدى(عج) را تا زمان ظهور ايشان دانسته‌اند. احاديث اين گروه، نتيجه‌اى ...

یکی از منابع دست اول و مهم در عرصه مهدویت، کتاب شریف «المقنع فی الغیبة»، اثر علی بن حسین، علم الهدی معروف به شریف (سید مرتضی متوفای ۴۳۶.ه ق)، در باره امامت است این کتاب که به زبان عربی نگاشته شده، با رویکرد کلامی در صدد بررسی مسائل مربوط به امامت از جمله اصل وجوب امامت و اصل وجوب عصمت و مساله غیبت می باشد که مولف با طرح مباحث مختلف پیرامون شبهات و ایرادات مخالفین در صدد اثبات غیبت امام دوازدهم با استفاده از دلایل عقلی بر آمده است. ابوالقاسم على بن حسين بن موسى» ملقب به« سيد مرتضى ، فرزند ابواحمد حسين، فرزند موسى بن محمد بن موسى بن ابراهيم فرزند امام موسى بن جعفر(ع) ، در ماه رجب سال 355 ق، در شهر بغداد، ديده به جهان گشود. اساتید وی شيخ مفيد، ابومحمد هارون فرزند موسى تلعكبرى، شيخ محمد صدوق، حسين بن على بابويه برادر شيخ صدوق.احمد بن على بن سعيد ...

ز ‌‌آن‌جا‌‌ كه «باورداشت منجي» از محورهاي مشترك همه اديان است؛ اسلام ناب محمدي در سايه‌‌سار بحث امامت، اعتقاد به آمدن عدالت گستر جهاني را مطرح مي‌كند. اين مهم با چالش‌‌هاي گوناگوني مواجه است كه از مهم‌‌ترين آن‌ها، آسيب «استعجال» می‌باشد. يكي از چالش‌‌هايي كه در قرآن و روايات بدان تصريح ‌‌شده؛ ‌‌است، مقوله «استعجال» است كه گاهي به عنوان «آسيب» از آن ياد شده‌‌است. این چالش، از جمله چالش‌‌هاي اعتقادي است كه در عرصه اجتماعي و فرهنگي بازتاب وسيعي دارد. استعجال، به معناي «شتاب در خواستن چيزي است، قبل از رسيدن وقت آن و پیش از تامین زمينه‌‌هاي لازم براي تحقق آن.» برخي منتظران عجول، به دلیل جهل و نداشتن صبر، بي‌‌معرفتي نسبت به امام و ساير دلايل غيبت امام زمان(ع) ؛ بدون در نظر گرفتن شرايط و سنت‌‌هاي الاهي، خواهان ظهور آن حضرت(عج) هستند؛ درحالي كه علاوه ...

«ابوجعفر، محمد بن عثمان»، دومین وکیل از وکیلان چهارگانه امام دوازدهم در عصر غیبت صغرا و فرزند وکیل اول بود که به امر حضرت مهدی(عج) و با نص پدرش به مقام وکالت انتخاب شد. دوران وکالت وی، طولانی ترین دوره در عصر غیبت صغرا بود. او همانند پدرش، در پیشگاه امامان(ع) و نزد شیعیان جایگاه و مقام ویژه‌ای داشت. واسطه بین امام و شیعیان، اخذ و صرف وجوهات، حفظ جان امام از خطر دشمن وحکومت، اثبات وجود و غیبت امام برای شیعیان، نجات شیعیان از حیران و سرگردانی؛ از جمله نقش های وی در این دوران بود. ازحوادث مهم این دوران می توان به وجود مدعیان دروغین وکالت، ظهور قرامطه و قیام صاحب زنج اشاره کرد. او در سال 305 ق وفات و به امر امام، حسین بن روح را به عنوان وکیل سوم و جانشین خود معرفی کرد.ابوجعفر محمد بن عثمان» به عنوان دومین وکیل ناحیه مقدسه معرفی شده است. القاب او ...

بررسى دقيق اسناد و گزارش‌هاى مربوط به زمان و مكان ولادت امام مهدى(عج) نشان مى‌دهند كه ايشان در شب جمعه، نيمه شعبان سال 255ق، مطابق با 12 مرداد 248 ش، و 29 جولاى سال 869 م، در شهر سامرّا تولّد يافته اند. این نوشتار در صدد اثبات ولادت امام زمان(عج) با بهره گیری از دلایل نقلی و شواهد تاریخی از دیدگاه فریقین است.سال ولادت‌: بيش‌تر ‌منابع كهن و معتبر، تولّد امام مهدى(عج) را در سال 255ق ذكر كرده‌اند. فضل بن شادان با سند صحيح، اين تاريخ را گزارش كرده است. مصادف بودن نيمه شعبان 255 با روز جمعه در تقويم‌هاى تطبيقى نيز دیدگاه مشهور را تأييد مى‌كند.رحوم کلینی با دو گزارش مختصر، به اصل مسئله تولد امام اشاره دارد. گزارش اول از حضرت حکیمه است که تنها به رؤیت امام بسنده کرده است. گزارش دیگراز احمد بن محمد بن عبدالله است که در ضمن توقیعی، به نام حضرت و سال ت ...

طلوع خورشید از مغرب»، به عنوان یکی از علائم ظهور و یا از «اشراط الساعه» و« نشانه های قیامت»، در منابع شیعه و اهل سنت بیان شده است. در منابع اهل سنت، به عنوان اشراط الساعه، با ویژگی های خاصی در کیفیت طلوع و وضعیت مردم بعد از طلوع مطرح گردیده است و روایاتِ مبتنی بر عدم قبولی ایمان و توبه پس از طلوع؛ به وفور در منابع ایشان یافت می شود. در منابع شیعه نیز، مفاهیم مذکور انعکاس دارد، با این تفاوت که برخی از منابع، واقعه طلوع خورشید از مغرب را با ظهور امام مهدی(عج) مرتبط کرده اند. روشن است كه حركت خورشيد در نظام كهكشانى، به گونه‌اى دقيق و حساب شده است كه تغيير جهت بدين‌گونه را نمى‌پذيرد و از اين رو، طلوع خورشيد از مغرب، نشانه پايان دوره زمين و نظام كيهانى است و لذا جزو اشراط الساعه معرفى شده است. بيش‌تر احاديث مربوط به طلوع خورشيد از مغرب، این گونه ط ...