دانشنامه جامع مجازی ویکی مهدویت

در روایات اسلامی‌ خبـر از وقـایع‌ خاصـی‌ همچـون تخریـب‌ خانـه‌ کعبـه‌ و برخـی‌ مسـاجد و اماکن‌ مقدس در زمان ظهور امـام زمـان(عج) داده شـده اسـت‌.در این‌ باره چندین روایت‌ در منابع‌ حدیثی‌ شیعه‌ وجود دارد که‌ سـند برخی از ‌ روایـات‌ ضـعیف‌ و برخی دیگر صــحیح‌. ‌ از لحــاظ دلالــی‌، مــراد از تخریــب‌ بازگردانــدن ایــن‌ امــاکن‌ بــه‌ حالت‌ اولیه‌ یا خالی‌ کـردن آنهـا از بـدعت‌هـا و عـدم تأثیرپـذیري از ابنیـه‌ اشـرافی‌، ماننـد قصرها و عدم تشبّه‌ به‌ عمل‌ مجوس و همچنین‌ رفع‌ مزاحمت‌ براي همسایگان است‌.در منابع‌ روایی‌ شیعی‌، روایاتی‌ دربـاره تخریـب‌ مسـاجد توسـط‌ امـام زمـان(عج) نقـل‌ شـده است‌. این‌ روایت‌ها در دو دسته‌ کلی‌ بازگرداندن مسـجد بـه‌ حالـت‌ اولیـه‌ و تخریـب‌ قسـمتی‌ از مسجد جاي می‌گیرند.ر چند دسته روایـت‌، هـدف از تخریـب‌ مسـجد، ب ...

««يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ كُونُوا مَعَ الصَّادِقينَ؛ اى اهل ايمان، خداترس باشيد و با مردان راستگوى با ايمان بپيونديد»»یکی از آیاتی که درباره مسئله مهدویت می‌تواند مورد توجه قرار گیرد آیه 119 سوره توبه است. در این آیه معیت با صادقین سفارش شده است. از مفهوم آيه برمى‌آيد كه همان‌گونه كه رعايت تقوا براى همه مسلمين در همه زمان‌ها لازم است، همراهى با صادقين نيز چنين است. اين دستور عام و هميشگى، دلالت دارد كه بايد در هر عصر، مصداق و فردى از صادقين باشد تا براى مردمان، امتثال و انجام اين دستور عام، ممكن و ميسور شود که در این دوران مصداق آن انسان صادق ِکامل، امام زمان(عج) است.همترین و کلیدی ترین واژه در این آیه واژه صادقین است. صادقین از ریشه «صدق» است و اصل آن بر قوت در چیزی دلالت دارد، چه از نظر گفتاری و چه غیر آن. صدق به مع ...

‌ از امام باقر، در سندی صحیح به خروج قومی از مشرق اشاره شده است؛ در پایان‌، حکومت را به صاحب الامر‌‌ تحویل می‌دهند‌، برخی از افراد‌، ذیل این روایت‌، قیام مردمی از مشرق زمین را به دولت صفویه و یا انقلاب اسلامی ایران‌ تطبیق داده‌اند که عدم صحت تطبیق اول، با گذشت زمان‌، بر همگان مشخص گردید. در ادامه این نتیجه ملاحظه می‌شود که انقلاب اسلامی ایران به عنوان یک احتمال‌ می‌تواند مصداق روایت گردد.َدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِیدٍ قَالَ حَدَّثَنِی عَلِی بْنُ اَلْحَسَنِ عَنْ أَخِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحَسَنِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عُمَرَ اَلْحَلَبِی عَنِ اَلْحُسَینِ بْنِ مُوسَى عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ یحْیى بْنِ سَامٍ عَنْ أَبِی خَالِدٍ اَلْکَابُلِی عَنْ أَبِی جَعْفَر(ع) أَنَّهُ قَالَ: کَأَنِّی بِقَوْمٍ قَدْ خَرَجُوا بِالْمَشْرِقِ یطْل ...

آگاهي از معارف ناب ائمه‌ي معصومين ‌(علیهم السلام) تنها با دست‌يابي به روايت‌هاي صحيح و معتبر امكان‌پذير است كه آن نيز به شناسايي منابع معتبر و موثق بستگي دارد. از اين رو، لازم است منابع موجود در اين زمينه را بشناسيم. در این نوشتار، با كتاب «غيبت نعماني» که يكي از منابع كهن و بسيار معتبر در زمينه‌ي مهدويت و امام زمان(عج) است؛ آشنا می شویم.از گفته آقابزرگ طهراني چنين بر مي‌آيد که: کتاب مرحوم نعمانی به «غیبت» مشهور شده در حالی که نام اصلی آن «ملاء العيبة في طول الغيبة» است.ام او محمّد و نام پدرش ابراهيم كنيه‌اش ابو عبد اللَّه، و ملقّب بكاتب نعمانى است و به ابن [ابى‌] زينب نيز معروف است. در علم رجال، چند نفر به «كاتب» شهرت يافته‌اند، كه وي، يكي از آن هاست. او، كاتب محدّث بزرگ؛ شيخ كليني بوده و بخش بسياري از كافي را نوشته است. وي اهل منطقه‌ي نعمان ...

««وَ يَقُولُ الَّذينَ كَفَرُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّه‌ إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ؛ كسانى كه كافر شدند گويند چرا از پروردگارش آيتى به او نازل نمى‌شود، تو فقط بيم‌رسانى، و هر گروهى را رهبرى هست»»یکی از آیاتی که درباره مسئله مهدویت می‌تواند مورد توجه قرار گیرد آیه 7 سوره رعد است. قرآن مجيد، در سوره رعد، ميان «منذر» و «هادى» تفكيك كرده، منصب نخست را براى رسول اكرم(ص) ثابت دانسته و منصب دوم را به حالت استمرار بيان كرده است؛ اين معنى از تفسير خود آيه فهميده مى‌شود كه سنت الهى بر وجود يك هدايتگر براى هر قومى، تعلق گرفته است. در این دوره امام زمان(عج) به عنوان مصداق هادی می باشد.در این آیه چند واژه مورد بررسی قرار می گیرد:ندر از ریشه نذر(النون و الذال و الراء) کلمه‌ای است که بر تخویف یا تخوُّف دلالت دارد. از آ ...

یکی از مهم‌‌ترین متون حدیثی که به نقش «استغاثه» در واقع شدن فرج اهل بیت(علیهم السلام) می‌پردازد، «روایت فضل بن ابی قره» از امام صادق(ع) است. سیمای کلی این روایت، اموری مانند داستان بشارت تولد حضرت اسحاق، تعجب جناب ساره از این بشارت، وعده عذاب الاهی برای بنی‌اسرائیل به سبب سخن جناب ساره، استغاثه و گریه چهل روزه بنی‌اسرائیل بر اثر طولانی شدن عذاب و خلاصی ایشان به واسطه استغاثه و جریان نجات‌بخشی و فرج با استغاثه و زاری شیعیان است.عَنِ الْفَضْلِ بْنِ أَبِي قُرَّةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِاللَّهِ يَقُولُ أَوْحَى اللَّهُ إِلَى إِبْرَاهِيمَ أَنَّهُ سَيُولَدُ لَكَ فَقَالَ لِسَارَةَ فَقَالَتْ أَأَلِدُ وَ أَنَا عَجُوزٌ فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَيْهِ إِنَّها سَتَلِدُ وَ يُعَذَّبُ أَوْلَادُهَا أَرْبَعَمِائَةِ سَنَةٍ بِرَدِّهَا الْكَلَامَ عَلَيَّ قَالَ فَل ...

ابومسلم خراسانی رهبر جنبش سیاه‌جامگان بود که با براندازی حکومت بنی امیه در نواحی خراسان کمک شایانی به تاسیس حکومت بنی عباس کرد. بعد از مرگ وی عده ای از هوادارانش انتظار وی را کشیدند و برخی دیگر به رجعت وی اعتقاد پیدا کردند.بومسلم خراسانی(م 137 ق) از فرماندهان نظامی ایران و رهبر جنبش سیاه‌جامگان بود که با براندازی حکومت بنی امیه در نواحی خراسان کمک شایانی به تاسیس حکومت بنی عباس کرد. او به سفارش ابراهیم امام(م 132 ق) که از بزرگان بنی عباس و سامان دهنده دعوت عباسیان است‌؛ در سال 129 ق، رهسپار خراسان شد تا رهبری جنبش ضد اموی در این منطقه را بر عهده بگیرد. وی پس از پیروزی بر حاکم خراسان و شکست معاندان خود در سال 131 ق بر تمامی نواحی خراسان مسلط شد و با فتح نهاوند در سال 131 قمری کار نواحی مرکزی ایران را برای از بین بردن کارگزاران بنی امیه هموار ن ...

«صفویان» دودمانی  و  بودند که حکومتشان در سال 907 ق با پادشاهی اسماعیل اول(حک: 907 ـ 930 ق) به عنوان اولین‌حاکم‌صفوی شروع شد. وی ‌درتبریز تاجگذاری کرد. ‌ودر سال 1135 ق باحمله‌افغان‌ها ‌به‌سلطان‌حسین(حک: 1105 ـ 1135 ق) حکومت صفویان پایان پذیرفت.با توجه به گرایش های مهدوی در عصر صفویه و ایجاد فضای مهدویت، طبیعتا برخی افراد از این فضا سوء استفاده کرده و به نوعی مدعی مهدویت شدند در این بین به چند مدعی آن عصر اشاره می‌شود:نابع صفوی از شورش شخصی به نام محمد ابرقوهی در حوالی سال 910 ق یاد می‌کنند که هوای تسلط بر این شهر و یزد را داشت. وی که از دولتمردان آق قویونلوها(حک: 708 ـ 908 ق) بود، بعد ازسقوط آنان، حس استقلال طلبی او گل‌کرد و به جمع‌آوری نیرو دست زد و در این راه به موفقییت‌هایی دست یافت. وی در خلال این استقلال طلبی برای جذب نیرو دم از پیشوایی ...

مدعیان مهدویت الزاما پدیده‌ای یک دست و هم سنخ نیستند تا بتوان در مورد آن ها قضاوتی واحدی داشت، بلکه دارای دایره گسترده و متنوع است که شامل هر نوع ادعا در زمینه با مهدویت، اعم از فرقه‌ها‌، جریانات انحرافی و ادعاهای شخصی می‌شود. با مراجعه به تاریخ مدعیان مهدویت، با انواع و اقسام ادعاها از جانب مدعیان مواجهه هستیم که به مهم‌ترین این ادعا‌ها اشاره می‌شود:رخی از مدعیان به صراحت خود را« مهدی شخصی» و« امام زمان» می‌نامند. این گونه مدعیان را می‌توان مدعیان مهدویت خاص و متعین دانست.، به عنوان نمونه، علی محمدشیرازی از جمله افردی است که ادعای مهدویت کرد. وی پس از ادعای نیابت از جانب حضرت، ادعای مهدویت نمود. در دوره پس از وی، افراد دیگری هرچندغیر مطرح خود ر ا«مهدی» دانستند. بع عنوان نمونه به « الف – م» می توان اشاره کرد وی متولد گرگان، از جمله کسانی است ...

یکی از مهم‌ترین زمینه‌های پذیرش ادعای مدعیان، شناخت ترفندهای مدعیان دروغین است. هر مدعی سعی می‌کند با شناخت کافی از مخاطبان خود شیوه‌های جذب همان مخاطب را به کار گیرد. ترفنده‌های سیاسی به ترفندهایی گفته می‌شود که مدعیان با در نظر گرفتن روان شناسی مخاطب مطالبی را در قالب مسائل سیاسی بیان می‌کنند که مخاطبان از آن استقبال کنند. در حکومت ها با توجه به ساختار سیاسی هر حکومت و سلایق مختلف، مدعیان برای جذب با طوایف مختلف همساز می‌شوند تا در روند ادامه کار فرقه‌ای موفق گردند. برخی از آن ها از اساس با سیاست مخالفند و با این ایده جلو می‌آیند. برخی دیگر بالعکس مدافع سیاست و نظام هستند؛ لذا با این ترفند اقدام و مخاطبان خود را جذب می‌کنند. در این زمینه به چند نمونه جزئی مبتنی بر این ترفندها اشاره می‌شود:کی از ترفندهای مدعیان که برای جذب انقلابیون انقلاب ا ...

کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال اثر شیخ صدوق، نوشته محمد بن علی بن حسین، با رویکردی عمیق به پاداش و مجازات اعمال، به شکلی منسجم و هدفمند سامان‌دهی شده است. این اثر نه تنها به بررسی رفتارهای انسانی می‌پردازد، بلکه بخشی هر چند اندک از روایات آن به موضوع مهدویت نیز اشاره دارد.محمد بن على بن حسين بن بابويه قمى، مشهور به‌«شيخ صدوق»، در سال 305 هجرى قمرى، در خاندان علم و تقوى، در شهرقم‌ ديده به جهان گشود.شيخ صدوق، جريان ولادت خود را كه با تقاضاى كتبى پدرش از محضرامام زمان(عج) و دعاى آن حضرت بوده، در كتاب‌كمال الدين‌ به صورت حديث آورده و مى‌افزايد:رگاه ابو جعفر محمد بن على الاسود مرا مى‌ديد كه براى فرا گرفتن علم و دانش به محضر استاد مى‌روم به من مى‌فرمود: « اين ميل و اشتياق به علم و دانش كه در تو وجود دارد مايه شگفتى نيست؛ زيرا تو به دعاى امام زمان ...

نظام سیاسی مهدوی همچون نظام‌های سیاسی دیگر، با در نظر گرفتن اهدافی می‌کوشد با اتخاذ سیاست‌ها و خط مشی‌هایی جامعه را به آن اهداف رهنمون سازد. همه نظام‌هاي سیاسی در این‌باره اتفاق نظر دارند که باید یک مطلوب نهایی داشته باشند.1 لذا جریان حرکت هر مجموعه، در جهت وصول به هدف اصلی و واحد آن، سامان و وحدت می‌یابد؛ اما رسیدن به آن، با تحقق اهداف جزئی ممکن می‌گردد.2 بنابراین پس از بیان هدف اصلی نظام سیاسی مهدوی که مقصود و منظور نهایی حرکت را بیان می‌کند، می‌توان به طرح اهداف فرعی پرداخت که زمینه‌ساز تحقق هدف اصلی هستند.دف اصلی در نظام سیاسی مهدوی، همان هدف اصلی و نهایی در نظام سیاسی اسلام است که عبارت است از: تکامل انسان و رسیدن به سعادت ابدي و تقرب به درگاه الهی.3 برخی از این هدف، به پیشرفت و ترقی معنوی انسان‌ها تعبیر آورده‌اند4 و برخی دیگر نیز تعبیر ...

در عصر ظهور که عصر حاکمیت امام مهدی(عج) است؛ نظام اجتماعی جامع و کاملی در جهان برقرار خواهد شد که از شئون مهم آن، نظام سیاسی حکومت حضرت است. اهمیت این بحث، آن‌جا ظهور و بروز بیشتری می‌یابد که به جنبه جهانی بودن حکومت حضرت توجه کافی شود. اگر قرار باشد حکومتی در سطح بین المللی دایر شود؛ حتماً باید برخوردار از یک نظام سیاسی کارآمد و نمونه‌ای بوده که قادر بر انجام وظایف خود به نحو احسن باشد.یش از تعریف «نظام سیاسی مهدوی»، بهتر است با مفهوم «نظام سیاسی» آشنا شویم. دیوید ایستون1 نظام سیاسی را این‌گونه تعریف کرده است: «نظامی از کنش و واکنش در هر جامعه‌ای که به وسیله آن توزیع‌های الزام‌آور یا مقتدرانه ایجاد و اجرا می‌شود» گابریل آلموند2، این تعریف را بسیار رضایت‌بخش می‌داند اما با کاربرد واژه «مقتدرانه» مخالف است؛ زیرا با کاربرد آن، نظام سیاسی از نظا ...

کتاب کفایه الاثر نوشته محمد بن علی خزاز قمی با رویکرد اثبات ائمه دوازده گانه سامان یافته است. بخشی از روایات این اثر به موضوع مهدویت اشاره دارد.مؤلف کتاب، على بن محمد بن على خزاز قمى از چهره‌هاى دانشمند و از راويان مشهور و معتبر و از علما و فقهاى بزرگ شيعه در نيمه دوم قرن چهارم هجرى است.کسانی که شرح حال وی را نقل کرده اند از او با تعظیم و ستایش بسیاری یاد کرده اند. به عنوان نمونه، نجاشی از وی با عنوان فردی ثقه، از علمای شیعه، فقیه و آبرومند و وجیه یاد می کند.شيخ الطائفه طوسی از او به عنوان متکلمی جلیل القدر که با فقه نیز مأنوس بوده است یاد کرده است. شیخ طوسی محل زندگی وی را شهر ری می‌داند که در همان شهر نیز وفات یافته است. وی استادان بسیاری داشته که اسامی نزدیک به چهل نفر از آنها در کتاب کفایه الاثر آمده است. به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:ولف ...

یکی از مدعیان دروغین امامت و مهدویت در دوره پهلوی است. وزیری در دوران حیات خود علاوه بر ادعا مهدویت به قتل و کشتار مخالفان خود پرداخت. وی پس از دستگیری در هنگام محاکمه در اثر کهولت سن و بیماری قلبی از دنیا رفت.«سیدغضنفر وزیری» در سال 1271 ش، در شهر رشت متولد شد. از دوران کودکی تا حدود چهل سالگی وی اطلاعات خاصی در دست نیست. یدغضنفر در سال ۱۳۱۰ ش، و در حالی که ۳۹ سال از عمرش می‌گذشت، وارد روستای «عیسی آباد» محلات شد. او با سوء استفاده از اعتقادات مردم و با استفاده از ترفندهایی خاص، عمامه‌ای مشکی بر سر نهاد و عبایی زرد رنگ بر دوش انداخت و با نفوذ بیان و قدرت کلامی که داشت بر اثر عوام فریبی‌ها و شیادی‌هایی که به کار می‌برد، در مدتی کوتاه عده‌ای از مردم عوام و دهاتی‌های بیسواد و بی اطلاع به دور او جمع شدند. اندکی بعد او خود را امام زمان معرفی کرد ...

هر مدعی دروغین سعی می‌کند با شناخت کافی از مخاطبان خود و با وارونه جلوه دادن حقیقت و سوء استفاده از کاستی‌ها و وجود خلاء مادی و معنوی؛ عده‌ای را به عنوان مرید گرد خود جمع‌کند. آنان برای کسب توفیق در این راه از شیوه‌های‌خاصی استفاده می‌کنند که به انواع مختلفی مانند ترفندهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، روان شناختی تقسیم می‌شوند. در مجموع می‌توان شگردها و ترفندهای مدعیان دروغین را به این صورت بیان کرد:مدعیان با هدف قرار دادن ارزش‌ها و باورها، مرتبطین را به تسخیر خود در می‌آورند. سوء استفاده از مفاهیم پذیرفته شده در بین مردم، مانند استخاره وخواب‌، از جمله آن‌ها است. به عنوان نمونه احمد الحسن بصری برای اثبات ادعای خود با ذکر روایاتی، از روش استخاره در جذب مخاطب استفاده کرده است.وء استفاده ازروایات مهدویت و تاویل گرایی‌ و ذوق گرایی یکی دیگر از بارزترین ...

«اسلام»، هر راهی را برای سلطه استعمار بر سرزمین های اسلامی بسته و استعمار از این که نتوانسته‌ است وارد سرزمین های اسلامی بشود و این برج و باروی استوار را در هم بشکند، کینه‌ای سخت به دل گرفه وبه تلاش برخاسته تا با فرقه سازی در حوزه اسلامی و به ویژه در حوزه شیعی و در میان مردمان باورمند شیعه راستین تفرقه و گسست ایجاد کند. استعمار فرقه سازی را بهترین راه در این مورد دانست و از این راه وارد معرکه شد و به پیروزی‌هایی دست یافت. آنان با حمایت های مادی و معنوی از مدعیان به رشد آنان کمک شایانی کردند.نگیس و روسیه دردوره قاجار تا جنگ جهانی دوم(1939 م) و آمریکا پس از جنگ جهانی دوم(1945 م) برای نفوذ بیش تر در کشور ایران تحرکات فکری زیانباری را آغاز کردند. یکی از این تحرکات‌، ایجاد فرق شبه مذهبی و حمایت از این فرقه ها است که در عصر قاجار در قالب بابیت و به ...

برخی منابع روایی پرچم های سیاه به عنوان نشانه ظهور معرفی شده است . در این نوشتار به بیان روایات و اعتبار آنان اشاره می شود:بر خلاف سخن برخی که پرچمهای سیاه را از نشانه های ظهور دانسته اند، در روایات مربوط به ظهور حضرت مهدی(عج) از پرچمهای سیاه از خراسان بیشتر به عنوان پدیده ای همزمان با برخی نشانه‌ها یاد شده است. این پدیده - صرف نظر از اعتبار روایات آن- در منابع اهل سنت به ویژه در کتاب الفتن نعیم بن حماد به گونه ای گسترده ذکر شده است؛ ولی در منابع شیعه به ندرت یافت می شود.روایاتی که از پرچم‌های سیاه یاد کرده اند به دو دسته تقسیم میشوند:نطقه خراسان قدیم، خراسان(شامل قسمت‌های گسترده ای از ایران، افغانستان، ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان) انقلابی برپا می شود و مردم در حالی که پرچم های سیاه برافراشته اند به حرکت در می آیند. امام باقر در این باره ...

یکی از نشانه های ظهور اختلاف بنی عباس نام برده شده است . با وجود از بین رفتن حکومت بنی عباس برخی معتقد گردیده اند که مجدد دولت عباسی شکل خواهد گرفت .این ایده چندان استوار نیستدرگیری و نابودی بنی عباس و حکومت آنها از پیشگویی هایی است که در برخی روایات شیعی از آن سخن به میان آمده است.گاهی از آن با عنوان «نشانه فرج» و گشایش در کار شیعیان و گاهی در شمار «نشانه ظهور» یــاد شده است. نشانه فرج مانند ابتدای روایتی که در آن یعقوب سراج نقل می‌کند که به ابو عبد الله گفتم: « مَتَى فَرَجُ شِيعَتِكُمْ چه زمانی برای شیعیان شما گشایش ایجاد میشود؟ فرمود: إذَا اخْتَلَفَ وُلْدُ الْعَبَّاسِ وَ وَهَى سُلطانهم آنگاه که فرزندان عباس با هم اختلاف کنند و قدرت آنان ضعیف شود»حمد باقر مجلسی سند روایت را صحیح دانسته است؛ اما از نظر محتوا ابتدای روایت عام است و سخن از گشا ...

در بيشتر روايت‌هاى مربوط به نشانه‌هاى پنج گانه حتمى، از كشته شدن انسانى بى گناه(قتل نفس زكيه) به عنوان يكى از نشانه هاى ظهور ياد شده است. البته در روايات از آن با تعبيرهاى گوناگونى مانند «النفس الزكيّة» يا «النفس» يا «النفس الطبية الزكيّة» يا «نفس حرام ودم الحرام» ياد شده است. مقصود از «نفس زکیه، «فرد بی گناه»، «پاک»، «کسی که دیگری را نکشته» و «جرمی» ندارد است . این مضمون افزون بر روایات، در قرآن در داستان حضرت موسی نیز آمده است.برخلاف آنچه گفته می‌شود که این نشانه فقط در روایات شیعه آمده است، برخی از این اخبار در منابع اهل سنت نیز ذکر شده و گاهی در منابع شیعه نیز تکرار شده است. ز روایات این نشانه به دست می‌آید که در آستانه قیام جهانی حضرت مهدی(عج) و در جریان مبارزات زمینه‌ساز انقلاب جهانی آن حضرت، فردی بی‌گناه، بدون اینکه جرمی انجام داده با ...