دانشنامه جامع مجازی ویکی مهدویت

محمد بن علی شلمغانی که در عصر غیبت صغری در بغداد زندگی می‌کرد. وی از جایگاه ویژه‌ای در نزد نایب سوم(حسین بن روح) برخوردار بود به گونه‌ای که برخی از گزارشات حاکی از آن این که شلمغانی در دوران زندگانی مخفیانه ابن روح، جانشین وی بوده است. شلمغانی پس از مدتی منحرف شد و شروع به انتشار عقایدی در بین شیعیان کرد که فاصله فراوانی از اصول اعتقادی شیعیان دارد. این امر سبب شد که توقیع لعن وی در سال 312 ق در حالی که ابن روح در زندان بود صادر شد. شلمغانی در تاریخ 322 ق به دستور خلیفه عباسی دستگیر و کشته شدحمد بن علی شلمغانی با کنیه ابوجعفر و خوانده شدن وی به لقب شلمغانی به دلیل انتساب او به روستای شلمغان از نواحی واسط است.او در منابع رجالی و حدیثی به «ابن ابی العزاقر» نیز معروف است. ام کلثوم دختر محمد بن عثمان(نایب دوم) از شلمغانی با عنوان «ابوجعفر بن ابی ...

اساس دانش مهدویت متکی بر حدیث است؛ اما برخی منابع با مشکلاتی روبرو هستند که به اعتبار این منابع خدشه وارد می کند که پذیرش روایات این آثار، مبتنی بر تائید آیات و روایات هم خانواده می باشد. برخی از این آثار عبارتند از:ین کتاب، اثر نعیم بن حماد خزاعی مروزی(م 228 ق) از محدثان اهل سنت است که به طور گسترده، به منابع شیعه راه یافته و از طریق آثاری مانند «التشریف بالمنن فی تعریف الفتن»، مشهور به «الملاحم و الفتن» ابن طاووس در کتاب‌های امامیه به آن استناد و استدلال می‌شود. این کتاب مانند دیگرکتاب‌ها که در موضوع ملاحم و فتن نوشته شده‌اند، به مهدویت اختصاص ندارد، بلکه درباره رویدادهای آینده جهان اسلام تا قیامت سخن می‌گوید و بخشی از آن به امام مهدی(عج) و نشانه‌های ظهور ایشان اختصاص دارد. برخی از ابواب الفتن عبارتند از: سفیانی، نام، نسب و جنگ‌ها و فرورفتن ...

نشانه‌هاى ظهور به علايم حتمى و علايم غير حتمى تقسیم می گردد. علايم غير حتمى يا موقوف، چنان‌كه از ظاهر آن برمى‌آيد، نشانه‌هايى است كه رخ دادن آنها قطعى نيست و ممكن است به دليل عدم تحقق شرايط و يا ايجاد مانع به وقوع نپيوندند. اما در علائم حتمی دو دیدگاه وجود دارد:براساس اين ديدگاه، بدا در علايم حتمى امكان عقلى دارد، اما تحقق خارجى پيدا نخواهد كرد. به تعبير ديگر، اين ديدگاه منكر امكان بدا در علايم حتمى نيست، اما معتقد است بدا عملا رخ نخواهد داد. مستند اين ديدگاه، روايات معتبر متعددى است‌ كه با روايات متعدد غير معتبر نيز تاييد مى‌شود.در این دیدگاه افزون بر امكان عقلى؛ امکان وقوعی هم متصور هست. عمده دلیل این گروه وجود روایاتی است که در آن گفته شده است در علائم حتمی بدا حاصل می شود. در پاسخ به این دیدگاه باید گفت:هت تفسیر این بحث میتوان به منابعی م ...

با درنگ در آیات وحی و نیز بررسی احادیث فریقین درباره سطح معارف آیات پیرامون موضوع مهدویت، می توان معارف مهدوی را به دو دسته کلی تقسیم نمود:اگر کسی مفهوم عربی کلام خدا و یا در رتبه عمیق تر، مقدمات تفسیر را بر اساس شیوه محاوره عقلانی بداند می‌تواند مراد خداوند را در این سطح دریابد. معارف مهدویت در این سطح اندک است. با تاملی در آیات قرآن، آیه 55 سوره مبارکه نور و آیات 32-33 سوره توبه در این سطح قرار دارند؛ زیرا بر اساس ادله، انحصار تحقق وعده استخلاف صالحان(55 وعد) و اظهار دین اسلام بر تمام ادیان(33 توبه) که بر دو پایه درون متن(آیات) و برون متن(احادیث و قرائن دیگر) استوار است، به عصر ظهور امام مهدی قابل انطباق است.رآن کریم از یک سوء کتاب هدایت انسان هاست و به زبان آنان سخن گفته و از سوی دیگر بیان کننده همه معارفی است که در سعادت انسان موثر است و ...

درباره شبهه قدیمی عدم تصریح اسم ائمه در قرآن گفتنی است شیوه تبیین معارف قرآن گونه های مختلفی دارد:در ارتباط با مساله مهدویت هم با نوع توصیفی روبرو هستیم و آیاتی مانند««وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى‌ لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَني‌ لا يُشْرِكُونَ بي‌ شَيْئاً وَ مَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ»» و ««هُوَ الَّذي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‌ وَ دينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ»» توصیفی از مساله مهدویت است.رآن پژوهان فریقین در ذیل آیه 55 سوره نور تطبیق قوم موعود وجانشينى و خ ...

با بررسى مباحث مهدويت در كتب اهل‌سنت، منكران مهدويت در مقابل پذیرندگان این آموزه بسيار اندكند و قوت این آموزه، به اندازه ای است که فقط شمار اندکی به انکار آن جرات یافته اند، که بيشتر آنان نیز در قرون اخیر می زیسنه اند. از متقدمین می توان ابن خلدون را نام برد؛ بالتبع وی برخی از اندیشمندان دنیای معاصر مانند رشید رضا(م 1354 ق) احمد امین مصری(1373 ق؛ محمد فرید وجدی(1954 م)، عداب محمود الحمش و چند تن دیگر، با تضعیف احادیث مهدویت به انکار این اندیشه سترگ پرداخته اند. ریشه نقد احادیث، به عواملی مانند ارزیابی سندی آنها از روایات یا نوعی نگرش روشن فکری است.اما در پاسخ باید گفت: ...

يكى از ويژگى‌هاى حضرت مهدى (عج) اين است كه هنگام ظهور، بسيارى از ميراث‌هاى پيامبران را به همراه خواهد داشت. درباره اينكه اين امور به چه منظور نزد او جمع شده، سخن صريحى وجود ندارد؛ ولى با توجّه به نقش آن حضرت كه همان نقش انبيا و اوليا است و او آرزوى همه آنان را تحقق خواهد بخشيد مى‌توان نتيجه گرفت كه تمامى ابزار آنان، در اختيار حضرت مهدى (عج) قرار خواهد گرفت.یکی از این میراث عصای‌حضرت موسی است که در دوران ظهور در اختیار امام مهدی قرار دارد.بنابر اخباری، این عصا در ابتدا متعلق به حضرت آدم (ع) بوده و پس از ایشان به حضرت موسی (ع) رسیده است. اما نعمانی گزارشی دیگر از امام صادق آورده است:صاى موسى چوب آس بود از درخت بهشتى كه وقتى خواست بسوى مدين برود جبرئيل آن را برايش آورد. آن عصا با تابوت آدم در درياچه طبريّه است نه مي‌پوسند و نه تغيير مي‌يابند تا ...

هورقلیا واژه ای است که ابتدا در اندیشه های سهروردی نمایان گردید؛ سپس جریان انحرافی شیخیه به رهبری شیخ احمد احسایی از این واژه بهره برد. آنان حیات امام زمان(عج) را در عالم هورقلیایی می دانند.‌مروج اسـاسـی‌ واژة هورقلیا، شیخ‌ احسائی‌ است‌ و پس‌ از وي در آثار شــیخیه‌ و حکیمان دو قرن اخیر بارها به‌ کار برده شــده اســت‌؛ تا جایی‌ که‌ برخی‌ صــاحبنظران همچون محمد قزوینی‌، شـیخ‌ احسائی‌ را نخستین‌ کسی‌ پنداشته‌اند که‌ این‌ واژه را استعمال کرده است‌ و بـرخی‌ آن را از واژه هــاي خــاص شـــیخیــان بر شـــمرده‌انــد ولی‌ می‌دانیم‌ که‌ پیش‌ از ایشــان اندیشــمندانی‌ از جمله‌ شــیخ‌ اشــراق و شـــارحان وي این‌ کلمه‌ را در آثار خود به‌ کار برده‌اند.دربـاره اصـــل‌ این‌ واژه و این‌که‌ برگرفته‌ از چه‌ زبانی‌ اســـت‌ احتمالات گوناگونی‌ مطرح شـده است‌:روهی‌ ...

امام خمینی(ره) یکی از برجسته ترین شخصیت های جهان اسلام است که باتمسک به اسلام ناب محمدی و بهره مندی از معارف ناب و اصیل قرآن و اهل بیت(ع) به عنوان دو ثقل عظیم و ارزشمند نبی مکرم اسلام(ص) توانست تحولی عمیق در عرصه های سیاسی و اجتماعی و دینی و فرهنگی در جهان معاصر ایجاد نماید و به عنوان بزرگترین مصلح و احیاگر دین و شریعت در جهان معاصر مطرح گردد.یشان با نبوغ خاص سیاسی - که برگرفته از معارف ناب دین مبین اسلام بود- توانست الگویی جدید از حاکمیت در جهان ارائه نماید که با الگوهای حاکمیتی شناخته شده شرقی و غربی تفاوت ماهوی داشت و در سایه ارائه چنین الگویی بود که انقلابی در کشور ایران به راه انداخت که با تمامی انقلاب های معاصر تفاوت ذاتی داشت و باعث جذب و کشش توده های عظیم مردم در اقصی نقاط عالم به انقلاب اسلامی ایران شد. یکی مهمترین انگیزه های حضرت ام ...

«خاتم سلیمان» یکی از مواریثی است که در اختیار ائمه قرار داشته است و در دوران ظهور دراختیار امام مهدی (عج ) قرار دارد.بر اساس اعتقادات شیعه، میراث انبیا، نشان نبوت آنان بوده است. به عنوان نمونه «تابوت سكينه» علامت سلطنت طالوت و براى خلافت و سلطنت حضرت سليمان نیز انگشتر او علامت و نشانه بوده است.ر مورد این انگشتر سخنان فراوانی گفته شده که به یقین مقداری از آن‌ها جعلی و دروغ است. در برخی تفاسیر اهل سنت و یک تفسیر شیعی چنین آمده است که یکی از شیاطین مکر کرده و انگشتر را به مدت چهل روز از حضرت سلیمان ربوده و در این چهل روز، خود را به شکل ایشان در آورده است. این، در حالی است که قطعا شیطان‌ها در زمان حیات حجت‌های الاهی و معصوم، نمی‌توانند به صورت آن‌ها جلوه کنند و خود را به شکل آن ها در آورند؛ چنان‌که شیخ صدوق در مقام رد نظریه اسماعیلیه، ایجاد تخیل ...