دانشنامه جامع مجازی ویکی مهدویت

در برخی روایات شیعی قبل از ظهور امام زمان به فرو رفتن سرزمین جابیه اشاره شده است. در اهل سنت نعیم بن حماد به روایات جابیه و ارتباط آن با موضوع مهدویت اشاره کرده است اما سخنی از خسف جابیه وجود ندارد.روستایی در منطقه شام در سده‌های نخستین اسلامی که امروزه به صورت خرابه‌ای باستانی در حوران، از توابع منطقۀ اِزرع، در استان درعای سوریه واقع است. این خرابه بر «تلّ جابیه» ــ که مخروطی آتش‌فشانی در حدود ۸۰ کیلومتری جنوب دمشق و ۴ کیلومتری شمال غربی شهر نَوى واقع است و از سمت غرب بر دشتی هموار مشرف است ــ قرار دارد.این شهر در آغاز اسلام محل توجه سپاهیان اسلام قرار گرفت و محل نزاع و درگیری های بین مسلمانان و رومیان قرار داشت. سرانجام سپاهیان اسلام پیروز شدند و خلیفه دوم از این منطقه دیدن کرد و در آنجا خطبه خواند.عد از وی سایر خلفاء تا دوران معاویه بر این ...

مهدویت به‌عنوان یکی از نقاط مشترک بین شیعه و اهل سنت مطرح است و یکی از این اشتراکات، مسئله بیعت با امام می‌باشد. اهل سنت، همانند شیعه، بیعت با امام را در مکانی مقدس، یعنی بین رکن و مقام، مورد تأکید قرار داده‌اند.بِیعَت‌، شیوه‌ای‌ رایج‌ در فرهنگ‌ اسلامی‌ برای‌ پیمان‌ بستن‌ مردم‌ با حاكمان‌ كه‌ برپایۀ آن‌ به‌ وفاداری‌ گردن‌ می‌نهند. بیشتر بیعتها در عصر پیامبر(ص) و خلفا از طریق‌ دست‌ دادن‌ با حاكم‌ صورت‌ می‌گرفته‌ است‌. البته‌ بیعت‌ حضوری‌ بدون‌ دست‌ دادن‌ و بیعت‌ غیرحضوری‌ با نمایندۀ حاكم‌، یا با فرستادن‌ نامه‌ نیز شناخته‌ بوده‌ است‌. این‌ شیوه‌ در سده‌های‌ متمادی‌ از تاریخ‌ اسلام‌، از جانب‌ عموم‌ مردم‌ برای‌ مشروعیت‌ داشتن‌ حاكم‌ در اعمال‌ حاكمیت‌، ضروری‌ دانسته‌ می‌شده‌ است‌. ا ظهور امام مهدی، پذیرش امامت امام مهدی با مسئله بیعت صورت می گیرد. ...

با مطالعه تحليلى آثار و مكتوبات مسلمانان در دوره‌هاى مختلف تاريخى، رويكردهاى متفاوت و ويژگى‌ها و تفاوت‌هاى ناشى از مبانى و روش‌ها مشاهد می گردد. در حوزه مهدويّت بر اساس مبانی و روش ها سه رویکرد «نقلى» « نقلى- عقلى» و «عرفانی» وجود دارد:كهن‌ترين رويكرد به مسئله مهدويّت رويكرد نقلى است. گردآورى و تبويب احاديث، نخستين تلاش فكرى براى پرداختن به اين موضوع است. آنچه در مصادر اصلى حديث شيعه و اهل سنّت چون‌ الكافى‌ و كتب صحاح در باب مهدويّت گرد آمده، با همين رويكرد است. در اين روش تكيه‌گاه اصلى، آموزه‌هاى منتهى به وحى است.ين روش از آغاز نگارش در باره مهدويّت تا دوره معاصر بيشترين طرف‌دار را داشته است. كتاب‌هاى تأليف‌شده در قرون نخستين و حتّى قبل از تولد امام مهدی(عج) از اين جمله‌اند. دو كتاب‌ الغيبة نعمانى و كمال الدين‌ شيخ صدوق، كه در قرن چهارم تألي ...

دو تعریف برای آن شده است:مفهوم مهدی نوعی دو کاربرد دارد:شیعه و برخی از اهل تسنن به مهدویت شخصی(تعریف مشهور) معتقدند. کاربرد اول مهدویت نوعی، متداول بین برخی از اهل سنت است و کاربرد دوم آن نیز رایج بین بعضی از صوفیه و عرفا می‌باشد. برخی گفته‌اند: این گروه از صوفیه، خود دو دسته‌اند:قول حق در مسئله، اعتقاد به مهدی شخصی(بنا به تعریف مشهور) است و اعتقاد به مهدی شخصی موعود(: گونه اول از مهدی شخصی بنا بر قول غیر مشهور) و مهدی نوعی(طبق هر دو کاربرد)، با اشکال مواجه است. برخی منابع، در ردّ مهدویت نوعیه(کاربرد اول آن) سه اشکال مطرح کرده‌اند:یرا غرض از قیام مهدی، پر کردن جهان از عدل و داد است ولی نوعی بودن مهدی، جهان را از ظلم و ستم پر خواهد کرد؛ زیرا هر قدرتمند دروغ‌گویی می‌تواند این جامه را در بر کرده و ادعا کند که من مهدی هستم و به نام اقامه عدل، به ...

اسماء و صفات خداوند، تجلی دارند و لذا هر کدام، مَجلی و مظهری می‌خواهند. عوالم هستی - چون عالَم عقل، مثال، طبیعت و...- هر کدام در حدّ توان، آینه و مظهر این صفات‌اند. در میان اسماء الهی، «الله» اسم جامع است و بر همین اساس، مظهر جامعی می‌خواهد و در این میان، تنها «انسان کامل» است که به خاطر جامعیت عقل و طبیعت در او، آینه اسم «الله» است و از آن‌جا که اسم اعظم «الله»، خلیفه و واسطه فیض الهی به دیگر اسماء و صفات است، انسان کامل نیز –که مظهر آن اسم است- مقام خلافت و امامت را دارد.نسان کامل، اصطلاحی است که در عرفان عملی و نظری و تصوف مطرح است. این تعبیر در ادبیات اسلامی تا قرن هفتم هجری وجود نداشته است و اولین کسی که در مورد انسان، تعبیر «انسان کامل» را مطرح کرد، محیی الدین عربی است. این انسان کامل، اسامی بسیار دارد؛ گاهی او را پیشوا و مرشد و شیخ و پ ...

یکی از قواعد عقلی برای اثبات مهدویت قاعده دلیل وجوب هدایت است.ر اساس این دلیل، خداوند متعال، همه آفریدگان خویش را به سوی رشد و کمال نهایی آنان هدایت می‌کند و این هدایت بر خداوند، واجب است(یعنی اوصاف کمالیه خداوند، ایجاب می‌کند که امر هدایت را انجام دهد) . این هدایت، در دو بُعد تکوینی و تشریعی صورت می‌گیرد. در هدایت تکوینی، جایی برای اختیار و انتخاب وجود ندارد؛ یعنی خدای متعال در آفرینش موجودات، موجبات آن را به گونه‌ای که عدول از آن ممکن نیست قرار داده است. لذا هر انسانی، چه بخواهد یا نخواهد و بداند یا نداند، به تدریج رشد می‌کند و به کمال جسمانی می‌رسد و از این نظر، هیچ گونه تفاوتی با نباتات و سایر حیوانات ندارد. اما تکامل معنوی و رشد نفسانی در پرتو هدایت تشریعی خداوند، جبری نیست بلکه بستگی به خواست و انتخاب و عمل خود آدمی دارد و نقش هدایت عمو ...

در منابع حدیثی به سیره قضائی امام مهدی اشاره شده است. یکی از آنها به نحوه قضاوت حضرت داود اشاره دارد . این که این نوع قضاوت به چه شکلی بوده است دو دسته تحلیل وجود دارد. تحلیل نهایی آنکه عمده قضاوت حضرت داوود بر اساس ابزارهایی مانند اقرار و بازجویی از متهمان بوده است و جنبه اعجاز گونه آن یک مورد خاص بیش نیست.وایات قضاوت داوودی در منابع متقدم شیعی نقل شده است. قدیمی ترین اثر، کتاب بصائر الدرجات صفار است که در آن به چندین روایت اشاره دارد. به عنوان نمونه وی در روایتی از امام باقر نقل کرده است: « إذا قامَ قائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ حَكَمَ بِحُكمِ داوُدَ وسُلَيمانَ، لا يَسأَلُ النّاسَ بَيِّنَةً هنگامى كه قائم خاندان محمّد قيام مى‌كند، به شيوه داوود و سليمان قضاوت مى‌كند و از مردم، بيّنه نمى‌طلبد» یا در روایتی دیگر از امام باقر آمده است: يا أبا عُبَيدَةَ ...

یکی از قواعد عقلی است که با آنا می توان اصل مسئله مهدویت و و جود حجت را اثبات کرد. زیرا نوع نبى و امام، بیشترین نزدیکی را به خالق دارند. هر نوعى كه چنين باشد، واسطه فیض الهی است بنابراین نوع نبى و امام، واسطه فیض الهی است.بر اساس این قاعده، خداوند متعال که منشأ فیض است، فیض خود را از طریق واسطه به مخلوقات می‌رساند. این واسطه، همان حجت الهی است که در هر زمان وجود دارد و برکات الهی به واسطه او و از طریق وی به مخلوقات می‌رسد و چنان‌چه این واسطه نباشد، نظام هستی در هم پیچیده می‌شود و دیگر ادامه حیات برای مخلوقات ممکن نخواهد بود.یض، مصدرِ «فاضَ یَفیضُ» بوده و در اصل لغت به معنای جریان داشتن چیزی با سهولت و آسانی می‌باشد. عرب، هنگامی که آب در ظرفی، روان و ریزان شود، به «فاضَ الماءُ» تعبیر می‌کند. در اصطلاح فلسفه و عرفان، فيض به فعل فاعلى اطلاق مى‌ش ...

در بسيارى از احاديث تصريح شده كه بقاى نظام زمين، در گرو وجود امام ظاهر يا باطن است تنها در يكى از احاديث، كلمه «أو باطن» وجود ندارد. متن اين حديث، در بصائر الدرجات‌ چنين است:حدّثنا محمّد بن عيسى، عن الحسن بن محبوب و الحجّال، عن العلا، عن محمّد بن مسلم، عن أبى جعفر(ع)، قال: لا تَبقَى الأَرضُ بِغَيرِ إمامٍ ظاهرٍ. محمّد بن عيسى، از حسن بن محبوب و حجّال، از علا، از محمّد بن مسلم نقل كرده كه امام باقر(ع) فرمود: «زمين، بدون امام ظاهر، دوام نمى‌آورد» ...

در روایتی درباره صاحب الامر آمده است: الَّذِي يَمْلَأُهَا عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً عَلَى فَتْرَةٍ مِنَ الْأَئِمَّةِ كَمَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ بُعِثَ عَلى‌ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ. كسى كه زمين را از عدالت پر مى‌كند، همان گونه كه از ظلم و ستم پر شده است، پس از فترتی ميان امامان، همان گونه كه پيامبر خدا (ص)پس از فترتی از پيامبران مبعوث شد.بنا براین ضرورت ندارد در هر دوره ای امام باشد و امکان فترت وجود دارد.«فترت»، از فتر گرفته شده و در میان دانشمندان اهل لغت تمامی آنان این واژه را در معنای ضعف و سستییا سکون پس از حدت و آرامش معنا کرده اند. در این روایت به قرینه فترت رسولان مراد عدم ظهور و بروز ائمه معنا شده است. شارحین کافی مانند مرحوم مجلسی مراد از فترت را خفاء و عدم ظهور و بروز ائمه می داند.ما باید دانست که فترت رسل به معنای ...