دانشنامه جامع مجازی ویکی مهدویت

آگاهي از معارف ناب ائمه‌ي معصومين ‌(علیهم السلام) تنها با دست‌يابي به روايت‌هاي صحيح و معتبر امكان‌پذير است كه آن نيز به شناسايي منابع معتبر و موثق بستگي دارد. از اين رو، لازم است منابع موجود در اين زمينه را بشناسيم. در این نوشتار، با كتاب «غيبت نعماني» که يكي از منابع كهن و بسيار معتبر در زمينه‌ي مهدويت و امام زمان(عج) است؛ آشنا می شویم.از گفته آقابزرگ طهراني چنين بر مي‌آيد که: کتاب مرحوم نعمانی به «غیبت» مشهور شده در حالی که نام اصلی آن «ملاء العيبة في طول الغيبة» است.ام او محمّد و نام پدرش ابراهيم كنيه‌اش ابو عبد اللَّه، و ملقّب بكاتب نعمانى است و به ابن [ابى‌] زينب نيز معروف است. در علم رجال، چند نفر به «كاتب» شهرت يافته‌اند، كه وي، يكي از آن هاست. او، كاتب محدّث بزرگ؛ شيخ كليني بوده و بخش بسياري از كافي را نوشته است. وي اهل منطقه‌ي نعمان ...

««وَ يَقُولُ الَّذينَ كَفَرُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّه‌ إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ؛ كسانى كه كافر شدند گويند چرا از پروردگارش آيتى به او نازل نمى‌شود، تو فقط بيم‌رسانى، و هر گروهى را رهبرى هست»»یکی از آیاتی که درباره مسئله مهدویت می‌تواند مورد توجه قرار گیرد آیه 7 سوره رعد است. قرآن مجيد، در سوره رعد، ميان «منذر» و «هادى» تفكيك كرده، منصب نخست را براى رسول اكرم(ص) ثابت دانسته و منصب دوم را به حالت استمرار بيان كرده است؛ اين معنى از تفسير خود آيه فهميده مى‌شود كه سنت الهى بر وجود يك هدايتگر براى هر قومى، تعلق گرفته است. در این دوره امام زمان(عج) به عنوان مصداق هادی می باشد.در این آیه چند واژه مورد بررسی قرار می گیرد:ندر از ریشه نذر(النون و الذال و الراء) کلمه‌ای است که بر تخویف یا تخوُّف دلالت دارد. از آ ...

یکی از مهم‌‌ترین متون حدیثی که به نقش «استغاثه» در واقع شدن فرج اهل بیت(علیهم السلام) می‌پردازد، «روایت فضل بن ابی قره» از امام صادق(ع) است. سیمای کلی این روایت، اموری مانند داستان بشارت تولد حضرت اسحاق، تعجب جناب ساره از این بشارت، وعده عذاب الاهی برای بنی‌اسرائیل به سبب سخن جناب ساره، استغاثه و گریه چهل روزه بنی‌اسرائیل بر اثر طولانی شدن عذاب و خلاصی ایشان به واسطه استغاثه و جریان نجات‌بخشی و فرج با استغاثه و زاری شیعیان است.عَنِ الْفَضْلِ بْنِ أَبِي قُرَّةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِاللَّهِ يَقُولُ أَوْحَى اللَّهُ إِلَى إِبْرَاهِيمَ أَنَّهُ سَيُولَدُ لَكَ فَقَالَ لِسَارَةَ فَقَالَتْ أَأَلِدُ وَ أَنَا عَجُوزٌ فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَيْهِ إِنَّها سَتَلِدُ وَ يُعَذَّبُ أَوْلَادُهَا أَرْبَعَمِائَةِ سَنَةٍ بِرَدِّهَا الْكَلَامَ عَلَيَّ قَالَ فَل ...

ابومسلم خراسانی رهبر جنبش سیاه‌جامگان بود که با براندازی حکومت بنی امیه در نواحی خراسان کمک شایانی به تاسیس حکومت بنی عباس کرد. بعد از مرگ وی عده ای از هوادارانش انتظار وی را کشیدند و برخی دیگر به رجعت وی اعتقاد پیدا کردند.بومسلم خراسانی(م 137 ق) از فرماندهان نظامی ایران و رهبر جنبش سیاه‌جامگان بود که با براندازی حکومت بنی امیه در نواحی خراسان کمک شایانی به تاسیس حکومت بنی عباس کرد. او به سفارش ابراهیم امام(م 132 ق) که از بزرگان بنی عباس و سامان دهنده دعوت عباسیان است‌؛ در سال 129 ق، رهسپار خراسان شد تا رهبری جنبش ضد اموی در این منطقه را بر عهده بگیرد. وی پس از پیروزی بر حاکم خراسان و شکست معاندان خود در سال 131 ق بر تمامی نواحی خراسان مسلط شد و با فتح نهاوند در سال 131 قمری کار نواحی مرکزی ایران را برای از بین بردن کارگزاران بنی امیه هموار ن ...

«صفویان» دودمانی  و  بودند که حکومتشان در سال 907 ق با پادشاهی اسماعیل اول(حک: 907 ـ 930 ق) به عنوان اولین‌حاکم‌صفوی شروع شد. وی ‌درتبریز تاجگذاری کرد. ‌ودر سال 1135 ق باحمله‌افغان‌ها ‌به‌سلطان‌حسین(حک: 1105 ـ 1135 ق) حکومت صفویان پایان پذیرفت.با توجه به گرایش های مهدوی در عصر صفویه و ایجاد فضای مهدویت، طبیعتا برخی افراد از این فضا سوء استفاده کرده و به نوعی مدعی مهدویت شدند در این بین به چند مدعی آن عصر اشاره می‌شود:نابع صفوی از شورش شخصی به نام محمد ابرقوهی در حوالی سال 910 ق یاد می‌کنند که هوای تسلط بر این شهر و یزد را داشت. وی که از دولتمردان آق قویونلوها(حک: 708 ـ 908 ق) بود، بعد ازسقوط آنان، حس استقلال طلبی او گل‌کرد و به جمع‌آوری نیرو دست زد و در این راه به موفقییت‌هایی دست یافت. وی در خلال این استقلال طلبی برای جذب نیرو دم از پیشوایی ...

مدعیان مهدویت الزاما پدیده‌ای یک دست و هم سنخ نیستند تا بتوان در مورد آن ها قضاوتی واحدی داشت، بلکه دارای دایره گسترده و متنوع است که شامل هر نوع ادعا در زمینه با مهدویت، اعم از فرقه‌ها‌، جریانات انحرافی و ادعاهای شخصی می‌شود. با مراجعه به تاریخ مدعیان مهدویت، با انواع و اقسام ادعاها از جانب مدعیان مواجهه هستیم که به مهم‌ترین این ادعا‌ها اشاره می‌شود:رخی از مدعیان به صراحت خود را« مهدی شخصی» و« امام زمان» می‌نامند. این گونه مدعیان را می‌توان مدعیان مهدویت خاص و متعین دانست.، به عنوان نمونه، علی محمدشیرازی از جمله افردی است که ادعای مهدویت کرد. وی پس از ادعای نیابت از جانب حضرت، ادعای مهدویت نمود. در دوره پس از وی، افراد دیگری هرچندغیر مطرح خود ر ا«مهدی» دانستند. بع عنوان نمونه به « الف – م» می توان اشاره کرد وی متولد گرگان، از جمله کسانی است ...

یکی از مهم‌ترین زمینه‌های پذیرش ادعای مدعیان، شناخت ترفندهای مدعیان دروغین است. هر مدعی سعی می‌کند با شناخت کافی از مخاطبان خود شیوه‌های جذب همان مخاطب را به کار گیرد. ترفنده‌های سیاسی به ترفندهایی گفته می‌شود که مدعیان با در نظر گرفتن روان شناسی مخاطب مطالبی را در قالب مسائل سیاسی بیان می‌کنند که مخاطبان از آن استقبال کنند. در حکومت ها با توجه به ساختار سیاسی هر حکومت و سلایق مختلف، مدعیان برای جذب با طوایف مختلف همساز می‌شوند تا در روند ادامه کار فرقه‌ای موفق گردند. برخی از آن ها از اساس با سیاست مخالفند و با این ایده جلو می‌آیند. برخی دیگر بالعکس مدافع سیاست و نظام هستند؛ لذا با این ترفند اقدام و مخاطبان خود را جذب می‌کنند. در این زمینه به چند نمونه جزئی مبتنی بر این ترفندها اشاره می‌شود:کی از ترفندهای مدعیان که برای جذب انقلابیون انقلاب ا ...

کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال اثر شیخ صدوق، نوشته محمد بن علی بن حسین، با رویکردی عمیق به پاداش و مجازات اعمال، به شکلی منسجم و هدفمند سامان‌دهی شده است. این اثر نه تنها به بررسی رفتارهای انسانی می‌پردازد، بلکه بخشی هر چند اندک از روایات آن به موضوع مهدویت نیز اشاره دارد.محمد بن على بن حسين بن بابويه قمى، مشهور به‌«شيخ صدوق»، در سال 305 هجرى قمرى، در خاندان علم و تقوى، در شهرقم‌ ديده به جهان گشود.شيخ صدوق، جريان ولادت خود را كه با تقاضاى كتبى پدرش از محضرامام زمان(عج) و دعاى آن حضرت بوده، در كتاب‌كمال الدين‌ به صورت حديث آورده و مى‌افزايد:رگاه ابو جعفر محمد بن على الاسود مرا مى‌ديد كه براى فرا گرفتن علم و دانش به محضر استاد مى‌روم به من مى‌فرمود: « اين ميل و اشتياق به علم و دانش كه در تو وجود دارد مايه شگفتى نيست؛ زيرا تو به دعاى امام زمان ...

نظام سیاسی مهدوی همچون نظام‌های سیاسی دیگر، با در نظر گرفتن اهدافی می‌کوشد با اتخاذ سیاست‌ها و خط مشی‌هایی جامعه را به آن اهداف رهنمون سازد. همه نظام‌هاي سیاسی در این‌باره اتفاق نظر دارند که باید یک مطلوب نهایی داشته باشند.1 لذا جریان حرکت هر مجموعه، در جهت وصول به هدف اصلی و واحد آن، سامان و وحدت می‌یابد؛ اما رسیدن به آن، با تحقق اهداف جزئی ممکن می‌گردد.2 بنابراین پس از بیان هدف اصلی نظام سیاسی مهدوی که مقصود و منظور نهایی حرکت را بیان می‌کند، می‌توان به طرح اهداف فرعی پرداخت که زمینه‌ساز تحقق هدف اصلی هستند.دف اصلی در نظام سیاسی مهدوی، همان هدف اصلی و نهایی در نظام سیاسی اسلام است که عبارت است از: تکامل انسان و رسیدن به سعادت ابدي و تقرب به درگاه الهی.3 برخی از این هدف، به پیشرفت و ترقی معنوی انسان‌ها تعبیر آورده‌اند4 و برخی دیگر نیز تعبیر ...

در عصر ظهور که عصر حاکمیت امام مهدی(عج) است؛ نظام اجتماعی جامع و کاملی در جهان برقرار خواهد شد که از شئون مهم آن، نظام سیاسی حکومت حضرت است. اهمیت این بحث، آن‌جا ظهور و بروز بیشتری می‌یابد که به جنبه جهانی بودن حکومت حضرت توجه کافی شود. اگر قرار باشد حکومتی در سطح بین المللی دایر شود؛ حتماً باید برخوردار از یک نظام سیاسی کارآمد و نمونه‌ای بوده که قادر بر انجام وظایف خود به نحو احسن باشد.یش از تعریف «نظام سیاسی مهدوی»، بهتر است با مفهوم «نظام سیاسی» آشنا شویم. دیوید ایستون1 نظام سیاسی را این‌گونه تعریف کرده است: «نظامی از کنش و واکنش در هر جامعه‌ای که به وسیله آن توزیع‌های الزام‌آور یا مقتدرانه ایجاد و اجرا می‌شود» گابریل آلموند2، این تعریف را بسیار رضایت‌بخش می‌داند اما با کاربرد واژه «مقتدرانه» مخالف است؛ زیرا با کاربرد آن، نظام سیاسی از نظا ...