انطاکیه
انطاکیه، از دانشنامه جامع مجازی ویکی مهدویت
موقعیت جغرافیایی
«انطاکیه»[1] شهری است در جنوب ترکیه کنونی در استان ختای. انطاکیه حدود سیصد سال پیش از میلاد مسیح توسط یکی از جانشینان اسکندر مقدونی نهادشد.[2] این شهر در دوران حکومت سلوکیان پایتخت این کشور بوده[3] و در دوره روم باستان، پس از شهر های رم و اسکندریه، سومین شهر بزرگ و پراهمیت بوده است.[4] انطاکیه در گذر تاریخ به لحاظ رونق سیاسی- اجتماعی و برخورداری از جاذبه های طبیعی همچون آب و هوای ممتاز و انواع زراعت ها و باغها همواره مشهور بوده است.
انطاکیه و حکومتها
انطاکیه در طول تاریخ بارها توسط حکومت ها و اقوام مختلف دست به دست شده است. امپراتوری های روم و ایران پیش از ظهور اسلام و مسلمانان و غیر مسلمانان پس از پیدایش اسلام، بارها این شهر را در قلمرو خویش گرفته اند. انوشیروان نقاشی هایی را در ایوان مدائن با طلای بسیار از فتح شهر انطاکیه و نصب پرچم ایران در آن ترسیم میکند که گویای اهمیت و نقش این شهر است.
انطاکیه در دوره اسلام
انطاکیه اولین بار در زمان خلیفه دوم، توسط ابی عبیده جراح جزئی از حکومت اسلامی شد و اهل آن، به پرداخت جزیه ملزم شدند.[5]انطاکیه در گزارشهای تاریخی همواره جزئی از منطقه شامات و سوریه به شمار رفته است لکن پس از جنگ جهانی اول فرانسوی ها این شهر را از سوریه جدا و به ترکیه کنونی ملحق کردند.
انطاکیه و آئین مسیحیت
انطاکیه در عالم مسیحیت از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛زیرا اولین شهری است که اهل آن، پس از دعوت، به آیین مسیحیت ایمان آوردند و از این رو، این شهر در بین مسیحیان به شهر خدا، شهر شاهی و مادر شهرها شهرت یافت.[6] انطاکیه یکی از پنج شهر مرکزی برای مسیحیت است[7] و همواره جزو مقاصد اصلی تبلیغی برای مشاهیری همچون پولس، برنابا، مرقص، لوقا و دیگر بزرگان مسیحیت بوده است. برخي از اناجيل، از جمله انجیل متا و یا یوحنا و نیز انجیل مرقس در انطاکیه نگاشته شده است.[8] بر این اساس و با این سابقه تاریخی، همواره انطاکیه نمایندهای برای مکتب اعتقادی مسیحیت بوده است.
انطاکیه مدفن اولیای الاهی
مشهور است که حبیب نجار در این شهر مدفون است؛[9] همچنین قبر یحیی بن زکریا در این شهرقرار دارد[10].
انطاکیه در قران
در قرآن از انطاکیه به صورت مستقیم نامی برده نشده است؛ اما برخی از مفسران، انطاکیه و مردمانش را شان نزول چند آیه دانستهاند؛ مانند «اصحاب الرس»[11] (فرقان:38) ، «اصحاب قریه»[12] (یس: 13)، «اقصی المدینه»[13] (یس: 20)، «اهل قریه»[14] (کهف : 77)، «طائفة»[15] (صف: 14)، اصحاب سبت [16]«قریة» (اعراف: 173) .
انطاکیه در روایات مهدوی
بحث در مورد انطاکیه در روایات اسلامی، بیشتر با حوادث آخرالزمانی همراه است. انطاکیه بر اساس روایتی، یکی از چهار شهر جهنمی یاد شده[17] و یا جایگاه گروه گمراه از مسلمانان است[18] و در برخی دیگر از روایات، برترین شهدا، شهدای اعماق انطاکیه هستند.[19] در روایتی از طریق اهل سنت، هنگامی که «دابة الارض» خروج میکند، قدم اول را در مکه میگذارد و قدم بعدی را در انطاکیه.[20]
انطاکیه در معارف روایی مهدویت بیشتر در منابع اهل سنت و در برخی منابع شیعی[21] - شهری است که مهدی ،تورات و انجیل اصلی را از غاری در آن شهر استخراج میکند[22] که گویا تر و تازه است[23] و یا کسانی را برای استخراج به آنجا می فرستد.[24] کتاب ها را جمع آوری و با آن بین اهل مشرق و مغرب حکم میکند.[25] در روایت نبوی دیگر، قطعه هایی از الواح موسی، مائده و منبر سلیمان و عصای موسی در غاری از این شهر است که فردی از نوادگان حضرت رسول بر آن مستولی میگردد.[26] تابوت سکینه نیز از جمله چیزهایی است که استخراج می شود[27].
بر اساس برخی از روایات، انطاکیه در هنگام ظهور، بستر وقایع و حوادث فراوانی خواهد بود، به نحوی که انطاکیه در برخی از روایات مکان آغازین ظهور و حرکت قیام از آن جا خواهد بود[28] و در برخی دیگر از روایات، محلی است برای یک گرفتاری بزرگ[29] و نیز مایه تاسف بر عرب است، به سبب شری که به در این شهر نزدیک و نبردی بزرگ و کشتاری فجیع که در آن واقع میشود[30]. بر اساس برخی دیگر از روایات، رهبری میدانی قیام در انطاکیه است[31]؛ در این شهر، سپاه حضرت منزل میکند و در طی سه سال[32] یا دو ماه[33] یا سه شب[34] یا سه روز،[35] روم را شکست میدهند؛ به نحوی که بزرگترین درگیریها در آن موقیت خواهد بود که اسب تا شکم در خون فرو رود و ملائکه الاهی نزد خداوند به ضجه در آیند که چرا بندگانت را یاری نمیکنی؟![36] امام پس از شکست روم، یکسال در انطاکیه می ماند.[37] در برخی از روایات از زمره 313 نفر یاران امام، دو تن یاران قائم را از شهر انطاکیه معرفی شده اند[38].
پانویس
- ↑antiochia
- ↑یاقوت حموی، معجم البلدان، ج1، ص266؛ محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج1، ص580
- ↑ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج3، ص200.
- ↑یاقوت حموی، معجم البلدان، ج1، ص266
- ↑ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون ج2، ص542
- ↑سلیمیان خدامراد، فرهنگ نامه مهدویت ص93
- ↑توفیقی حسین،آشنایی با ادیان بزرگ ص202
- ↑مبلغی عبدالله، تاریخ ادیان و مذاهب جهان، ج2 ص511
- ↑مسعودی، مروج الذهب، ج1، ص79
- ↑قزوینی زکریا ، اخبارالبلاد و اخبار العباد، ج1، ص150
- ↑آلوسی، روح المعانی، ج11، ص400 ابن عاشور التحریر و التنویر ج19، ص53
- ↑بحرانی البرهان ج4، 570، زمخشری الکشاف ج2، ص737 ؛ ابن کثیرالبدایة و النهایة ج1، ص230
- ↑زمخشری الکشاف ج4، ص10
- ↑سیوطی، الدر المنثور، ج4، ص237؛ نهاوندی العبقری الحسان ج8 ص502 مجلسی بحار الانوار، ج13، ص284
- ↑ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج2، ص85
- ↑سهیلی عبد الرحمن بن عبدالله ، التعریف و الاعلام، ص111.
- ↑مجلسی، بحارالانوار ج 57، ص254
- ↑نعیم بن حماد، الفتن، ص308
- ↑همان، ص340
- ↑سیوطی، الدر المنثور، ج5، ص115؛ ابن کثیر، تفسیر القران العظیم ج3، ص338، ; کورانی، المعجم الموضوعي لإحاديث الإمام المهدي(عليه السلام) ؛ ص99
- ↑نعمانی، الغیبة، ص237؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج3، ص402 و 566
- ↑نعیم بن حماد، الفتن، ص 249؛ مقدسی، عقد الدرر، ص 277
- ↑همان، ص250
- ↑نهاوندی، العبقری الحسان، ج2، ص143
- ↑بحرانی، حلیة الابرار، ج5، ص307
- ↑قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج3، ص 386
- ↑سیوطی جلال الدین، العرف الوردی فی اخبار المهدی، ص141
- ↑اصفهانی محمد تقی ، مکیال المکارم ج1 ص 209
- ↑نعیم بن حماد، الفتن، ص166
- ↑نعیم بن حماد، الفتن، ص329
- ↑اردنی یعقوب، حقيقة الإعتقاد بالإمام المهدي المنتظر ص290
- ↑نعیم بن حماد، الفتن، ص281
- ↑همان، ص310
- ↑همان، ص339
- ↑ابن منادی، الملاحم، ص146
- ↑نعیم بن حماد، الفتن، ص339
- ↑صدر، تاریخ پس از ظهور، ص 357
- ↑طبری، دلائل الامامه ص559
منابع
- أبو الحسن على بن الحسين بن على المسعودي، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقيق اسعد داغر، قم، دار الهجرة، چ دوم، 1409
- أبو جعفر محمد بن جرير الطبري تاريخ الأمم و الملوك ، تحقيق محمد أبو الفضل ابراهيم ، بيروت، دار التراث ، ط الثانية، 1387/1967.
- احمد بن أبى يعقوب بن جعفر بن وهب تاريخ اليعقوبى، بيروت ، دار صادر، بى تا.
- احمد بن جعفر، ابن منادى، الملاحم (لابن منادى)، قم، دار السيرة، چاپ: 1، 1418 ه.ق.
- احمد حسين، يعقوب اردنى، حقيقة الإعتقاد بالإمام المهدي المنتظر، دار الملاك - جَرَش (اردن)، چاپ: 1، 2000 م.
- اسماعیل بن عمرو، ابن کثیر، البدایة و النهایة، دارالفکر بیروت، 1966م
- اسماعیل بن عمرو، ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419م.
- جلال الدین عبد الرحمن بن ابى بكر سیوطی ، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، دارالفکر، بیروت،1420 ق.
- جلال الدین عبد الرحمن بن ابى بكر سيوطى، العرف الوردي في أخبار المهدي، تهران، المجمع العالمي للتقريب بين المذاهب الإسلامية، المعاونية الثقافية، مركز التحقيقات و الدراسات العلمية، چاپ: 1، 1385 ه.ش.
- حسین توفیقی ،آشنایی با ادیان بزرگ، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی قم، موسسه فرهنگی طه جامعة المصطفی العالمیه،چاپ چهاردهم، 1390.
- خدامراد، سليميان، فرهنگ نامه مهدويت، تهران، بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود چاپ: 1، 1388 ه.ش
- زکریا بن محمد بن محمود القزوینی ، آثار البلاد و اخبار العباد، بیروت، دار صادر، بی تا.
- شهاب الدين ابو عبد الله ياقوت بن عبد الله الحموى معجم البلدان، بيروت، دار صادر، ط الثانية، 1995.
- عبد الرحمن بن عبدالله سهیلی ، التعریف و الاعلام فیما ابهم من الاسماء و الاعلام فی القرآن الکریم،تحقیق مهنا عبدالله علی، بیروت دار الکتب العلمیة، 1407ق 1987م.
- عبد الرحمن بن محمد بن خلدون، ديوان المبتدأ و الخبر فى تاريخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوى الشأن الأكبر (تاريخ ابن خلدون)، تحقيق خليل شحادة، بيروت، دار الفكر، ط الثانية، 1408/1988.
- عبدالله مبلغی آبادانی ، تاریخ ادیان و مذاهب جهان، نشر منطق، 1373
- عز الدين على بن اثير كامل تاريخ بزرگ اسلام و ايران، ترجمه ابو القاسم حالت و عباس خليلى، تهران، مؤسسه مطبوعاتى علمى، 1371ش.
- محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، دار احیاء التراث العربی،بیروت/دوم 1403ق.
- محمد بن ابراهیم نعمانی، ابن ابی زینب ،الغيبة ، صدوق، تهران/اول، 1397ش.
- محمد بن جرير بن رستم طبرى آملى صغير، ، دلائل الإمامة، قم،بعثت چاپ: اول، 1413ق.
- محمد تقى، اصفهانى، مكيال المكارم في فوائد الدعاء للقائم (عليه السلام)، قم، مؤسسة الإمام المهدي، چاپ: 5، 1428 ه.ق.
- محمد طاهر ابن عاشور التحریر و التنویر موسسه تاریخ عربی بیروت 1420ق
- محمد، صدر، تاريخ پس از ظهور، تهران، موعود عصر چاپ: 1، 1384 ه.ش.
- محمود زمخشرى ، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، بیروت، دار الکتاب العربی، 1407ق.
- محمود،آلوسى روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، بیروت،دار الکتب العلمیه، 1415ق.
- نعمان بن محمد، ابن حيون قاضی نعمان ، شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار عليهم السلام،مصحح حسینی جلالی، قم، جامعه مدرسین،/اول،1409ق.
- نعيم بن حماد، الفتن (ابن حماد)، بيروت دار الكتب العلمية، چاپ: 2، 1423 ه.ق.
- هاشم بن سليمان بحرانى، ، تفسیر البرهان فی تفسیر القرآن، قم، قسم الدراسات الاسلامیه مؤسسة البعثه چاپ/اول 1374ش.
- هاشم بن سليمان بحرانى، ، حلية الأبرار في أحوال محمد و آله الأطهار (عليهم السلام)، قم، مؤسسة المعارف الإسلامية، چاپ: 1، 1411 ه.ق.
- يوسف بن يحيى، مقدسى شافعى سلمى، عقد الدرر في أخبار المنتظر(عج)، قم، مسجد مقدس جمكران، چاپ: 3، 1428 ه.ق